Michel Knapen studeerde economie en rechten. Hij werkt sinds 1999 als juridisch journalist en sinds 2007 als juridisch uitgever bij Celsus juridische uitgeverij. Hij schrijft sinds 2017 voor Binnenlands Bestuur.
carrière
/Nieuws
Vaak te laat komen is reden voor ontslag
Een Rotterdamse ambtenaar kwam regelmatig te laat op het werk, wat werd gezien als herhaald en doorgaand plichtsverzuim. Zijn verklaring: door een longziekte had hij minder energie. Waarom werd hij toch ontslagen?
Burn-out wijten aan werk straks lastiger voor ambtenaar
Na 2020, als de Wnra is ingevoerd, zullen ambtenaren op een andere manier moeten bewijzen dat dergelijke psychische klachten zijn veroorzaakt door de werkomstandigheden. Dat kán voor hen lastiger worden.
De proefperiode voor ambtenaren gaat na 2020 fors omlaag: van maximaal twee jaar naar maximaal twee maanden. Dit is een gevolg van de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren. ‘In die nieuwe proeftijd zijn ze vogelvrij.’
De proeftijdaanstelling, zoals die nu nog geldt in het ambtenarenrecht, verdwijnt per 1 januari 2020, met de inwerkingtreding van de Wnra. Ambtenaren en overheidswerkgevers krijgen dan te maken met een nieuw fenomeen: het proeftijdbeding. In de private sector is dat al decennia gemeengoed.
’s Avonds een appje van het teamhoofd: wil je de vergadering voor de volgende ochtend even voorbereiden? In het weekend een telefoontje: die beleidsnota móet snel af, begin je er vast aan? Werken op vrije momenten vindt niemand prettig. Een wetsvoorstel geeft werknemers het recht onbereikbaar te zijn. Hoe valt dat in de ambtenarenwereld?
In het weekend een telefoontje: die beleidsnota móet snel af, begin je er vast aan? Werken op vrije momenten vindt niemand prettig. Een wetsvoorstel geeft werknemers het recht onbereikbaar te zijn.
Nieuwe ambtenarenwet: makkelijker ontslag, meer geld
Eind mei stemde de Eerste Kamer in met het wetsvoorstel Wet arbeidsmarkt in balans (Wab). Ambtenaren kunnen daardoor vanaf volgend jaar makkelijker worden ontslagen. Daar staat wel een ruimere financiële compensatie tegenover.
Volgend jaar gaat de Ambtenarenwet op de schop. De nieuwe Wnra maakt het ontslaan van ambtenaren niet eenvoudiger. De Wet arbeidsmarkt in balans, die ook in 2020 in werking treedt, doet dat wél. Daar staat een ruimere financiële compensatie tegenover.
Als gemeenteambtenaar Jonas Binden* en het college van de Gelderse grens gemeente Aalten in 2013 gesprekken voeren over zijn eervol ontslag, per 1 januari 2016, komt ook het ABP Keuzepensioen ter sprake.
Het bekendste cliché over ambtenaren is wel dat ze weinig uitvoeren. Daarvan bestaat ten minste één voorbeeld: Co Meppels* uit Rijswijk. De eerste aanvaring met zijn gemeente stamt uit 2010, als hem wordt verweten gedurende drie maanden te weinig uren te hebben gewerkt. Zijn excuus: door privéomstandigheden begon hij laat en ging vroeg naar huis.
Een ambtenaar moet zich gedragen zoals een goed ambtenaar betaamt. Dat geldt ook na 2020, als de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren is ingevoerd. Maar dan is de ambtenaar óók gebonden aan de norm van goed werknemerschap. Wat betekent dat, als ambtenaren zich moeten houden aan deze dubbele norm?
Op dit moment moeten ambtenaren zich gedragen als een goed ambtenaar – en strikt genomen niet als een goed werknemer. Dat houdt onder andere in dat hij of zij integer moet handelen en aan die integriteit worden hoge eisen gesteld. Gedraagt hij of zij zich niet als een goed ambtenaar, dan is al snel sprake van plichtsverzuim.
Overheid moet boeten bij geven onjuiste informatie
Gevallen van verkeerde informatieverstrekking door ambtenaren komen jaarlijks met grote regelmaat voor. Dat zegt Stefan van de Sande, die onlangs aan de Radboud Universiteit Nijmegen promoveerde op het proefschrift Overheidsaansprakelijkheid voor het verstrekken van onjuiste informatie.
Mogen ambtenaren zich verzetten tegen opdrachten van hogerhand, wanneer fundamentele mensenrechten worden geschonden? Rechtsfilosoof Maurice Adams vindt van wel. Maar of er een wettelijk ‘recht op ongehoorzaamheid’ bestaat, is onduidelijk. Dat het niet in de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren is geregeld, is een gemiste kans.
Ambtenaren behoren burgers correcte en volledige informatie te geven als ze daar om vragen. Maar dat gaat niet altijd goed. Gemeenten worden met regelmaat aansprakelijk gesteld voor schade die burgers daardoor lijden. Advocaat Stefan van de Sande deed onderzoek naar incorrecte informatieverstrekking door ambtenaren.
In de clinch is een rubriek waarin jurist/columnist Michel Knapen actuele zaken in het ambtenarenrecht belicht. In dit dossier vindt u alle bijdragen bij elkaar.
Ambtenaren behoren loyaal te zijn, als consequentie van de hiërarchie binnen overheidsorganisaties. Maar loyaal boven alles? Daarover verschillen de meningen.