Onzekerheid over positie raadsgriffiers door Wnra

Zijn raadsgriffiers die vóór 2020 zijn benoemd maar na 2020 – met de invoering van de 
Wnra – niet meer zijn ‘aangewezen’ wel nog bevoegd? Daarover bestaat onder griffiers onduidelijkheid.

Gevolg Wet normalisering

Het was altijd zo eenvoudig: het is de gemeenteraad die bepaalt wie de griffier wordt, en die de griffier en de medewerkers van de griffie benoemt. Maar sinds 1 januari 2020, met de inwerkingtreding van de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren, ‘benoemt’ de raad de griffier niet meer, hij ‘wijst hem aan’. Zijn die honderden griffiers nu nog wel echt griffier, nu ze niet zijn aangewezen maar hun werk uitoefenen op basis van een (al dan niet van rechtswege ontstane) tweezijdige arbeidsovereenkomst?

Duale betrekking
Benoemen, aanwijzen – het verschil lijkt klein maar schept grote onduidelijkheid. ‘Worden raadsbesluiten wel rechtsgeldig genomen’, vraagt Paul Piket zich af, ‘nu ze zijn ondertekend door een ‘griffier’ die strikt genomen misschien geen griffier is? Piket zit in de Commissie Belangenbehartiging van de Vereniging van Griffiers, en is griffier in Breda.

Advocaat Gerdin Boelens (Capra Advocaten) zegt dat de griffier al een duale rechtsbetrekking had: één op basis van de Gemeentewet en – meestal – een ambtenarenrechtelijke. ‘De ambtelijke aanstelling van de griffier is met de Wnra veranderd in een arbeidsovereenkomst, net als bij de meeste ambtenaren. Wel is die griffier nog steeds ambtenaar in de zin van de Ambtenarenwet.’

De Gemeentewet bepaalt dat de gemeenteraad bevoegd is te besluiten tot het aangaan, wijzigen en beëindigen van de arbeidsovereenkomst met de griffier. De arbeidsovereenkomst met de griffier wordt weer gesloten door de gemeente (niet gemeenteraad), omdat de gemeente rechtspersoonlijkheid heeft en dus contracten kan aangaan. En om het rond te maken: het is de burgemeester die de arbeidsovereenkomst tekent.

Oud besluit
De nieuwe griffiers hebben naast een private arbeidsovereenkomst een publiekrechtelijke aanwijzing die de grondslag vormt voor hun publiekrechtelijke bevoegdheden. Die zijn bij de zittende griffiers gebaseerd op het oude benoemingsbesluit, zegt Boelens. ‘De Wnra tast dat besluit niet aan. Ook voor de zittende ‘genormaliseerde’ gemeentesecretaris, die vanaf 1 januari 2020 ook wordt aangewezen in plaats van benoemd, is een aanwijzingsbesluit niet nodig.’

Onzeker dus of er alsnog een raadsbesluit moet worden genomen: het besluit dat een bepaalde griffier – die eerder al was benoemd – nu alsnog wordt aangewezen. Dat gebeurde onder meer in Bodegraven, waar griffier Hans Rijs – tevens bestuurslid van de Vereniging van Griffiers – zich nu zonder twijfel griffier mag noemen. Dat gebeurde ook met de Bredase griffier Paul Piket. Zijn Commissie Belangenbehartiging van de Vereniging van Griffiers kreeg eind 2019 veel bezorgde vragen van griffiers of die aanwijzing echt nodig is. Piket: ‘Noch het ministerie van Binnenlandse Zaken, noch de Vereniging van Nederlandse Gemeenten kon hierover uitsluitsel geven.’ Er zijn gemeenten waar het aanwijzingsbesluit al is genomen, er zijn gemeenten waar ‘griffiers’ werken op basis van de eerdere benoeming.

Niet rechtsgeldig
De commissie vroeg advies aan Aantjes Advocaten. Dat kantoor stelde dat er wel degelijk een aanwijzingsbesluit moet komen om de bevoegdheden die de Gemeentewet aan het ambt van griffier verbindt, te kunnen uitoefenen. Een arbeidsovereenkomst volstaat in dat verband niet, aldus Aantjes Advocaten: ‘Zolang er geen aanwijzingsbesluit is genomen door de raad, kan de griffier zijn wettelijke taken niet rechtsgeldig uitvoeren. De griffier kan dan geen raadsbesluiten mede-ondertekenen. Het is dus raadzaam om het aanwijzingsbesluit vóór 1 januari 2020 te nemen’, schrijven de advocaten in hun advies. En anders toch snel na 1 januari, vult Piket aan. ‘Zelf als het niet strikt noodzakelijk is, kan beter uit voorzorg zo’n besluit worden genomen. Better safe than sorry.’