Douwe Jan Elzinga

Douwe Jan Elzinga studeerde geschiedenis en rechten aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij promoveerde in 1982 en werd hoogleraar Staatsrecht in 1985. Sinds 2004 is hij tevens hoogleraar aan de Universiteit van Aruba. Van 1998 tot 2000 trad hij op als voorzitter van de Staatscommissie Dualisme en lokale democratie. Zijn eerste column in Binnenlands Bestuur verscheen in de herfst van 1978. Hij schreef een tiental boeken en handboeken over staatsrecht, politiek en bestuur. Het belangrijkste deel van zijn prijzenkast bestaat echter uit de drie zilveren kruisjes die hij behaalde in de Elfstedentochten van 1985, 1986 en 1997.
  • bestuur en organisatie / Column

    Politiezorg terug naar lokale basis

    Grensoverschrijdende criminaliteit, cybermisdaad en gegevensuitwisseling vereisen weliswaar een nationale en soms Europese of mondiale aanpak, maar dat betekent niet dat politie en samenleving van elkaar moeten worden losgekoppeld. Van een dergelijke ontkoppeling is in ons land in toenemende mate sprake.

    26 juli 2019
    Politiezorg terug naar lokale basis
  • bestuur en organisatie / Column

    Politisering van het burgemeestersambt

    De Eerste Kamer heeft geoordeeld. Rob Jetten (D66) heeft zijn triomf. Na ruim zestig jaar is de barrière geslecht voor de invoering van een andere benoemingswijze van burgemeester en CdK. Maar voor D66 is de buit nog bepaald niet binnen als het gaat om de gekozen burgemeester. De benoeming kan nu weliswaar bij gewone meerderheid door de wetgever worden geregeld, maar wat moet of zal het gaan worden? 

    23 november 2018
    Politisering van het burgemeestersambt
  • bestuur en organisatie / Column

    Woonplaatsvereiste blijft van waarde

    Maar op iedere regel zijn uitzonderingen en ontheffingen noodzakelijk. De vele waarnemende burgemeesters hebben tot gevolg dat een verplichting om zich in de gemeente te vestigen niet over de hele linie overeind kan worden gehouden. Voor de wethouders is het beginsel onder druk komen te staan toen na de dualisering ook wethouders konden worden benoemd die geen raadslid waren. De wethouder van buiten de raad kan iemand zijn die woonachtig is in de gemeente, maar ook iemand voor wie dat niet geldt.

    05 juli 2019
    Woonplaatsvereiste blijft van waarde
  • bestuur en organisatie / Column

    Metropoolregio heeft de toekomst

    We leven in interessante tijden. Terwijl het kabinet uiterst moeizaam probeert om op de klassieke manier het openbaar bestuur in de Randstad te hervormen, nemen betrokkenen initiatieven die vele malen kansrijker zijn. Het gaat daarbij om de fusie van de provincies in de noordelijke Randstad versus de Metropoolregio rond Rotterdam en Den Haag. 

    16 december 2011
    Metropoolregio heeft de toekomst
  • bestuur en organisatie / Column

    Verkiezing Eerste Kamer is aanfluiting

    De verkiezing van Provinciale Staten in maart werd geheel overheerst door de verkiezing van de Eerste Kamer en wel omdat de meerderheid van Rutte III in de senaat op het spel stond. D.J. Elzinga noemde dat een hevige weeffout in ons democratisch bestel.

    21 juni 2019
    Verkiezing Eerste Kamer is aanfluiting
  • bestuur en organisatie / Column

    Heimelijke opname mag bij misstanden

    Bescherming van het private is weliswaar een belangrijk goed en moet ruim worden opgevat, aldus het hof, maar bij publieke ambtsdragers die ook zelf hun grenzen verleggen, is die bescherming minder sterk en dat geldt helemaal indien mogelijke misstanden – zoals een potentieel chantabele burgemeester – in het geding zijn en geopenbaard kunnen worden

    07 juni 2019
    Heimelijke opname mag bij misstanden
  • bestuur en organisatie / Column

    Parlementaire enquête jeugdzorg komt er aan

    In de aanloop naar de decentralisatie uit 2015 is hier en elders vele malen gewaarschuwd voor de desastreuze effecten van deze overhevelingsoperatie die met stoom en kokend water is uitgevoerd. Wie alle recente rapportages en meldingen nu overziet, kan tot geen andere conclusie komen dat uiterst ondoordacht is geopereerd.

    24 mei 2019
    Parlementaire enquête jeugdzorg komt er aan
  • bestuur en organisatie / Column

    Ja, rechter mag politiek een plicht opleggen

    Het gerechtshof in Den Haag heeft geheel onverwacht de Urgenda-uitspraak van de rechtbank uit 2015 intact gelaten. Gevolg is dat de overheid verplicht is tot het nemen van klimaatmaatregelen. In 2020 moet de uitstoot van broeikasgassen 25 procent lager zijn. 

    09 november 2018
    Ja, rechter mag politiek een plicht opleggen
  • bestuur en organisatie / Column

    College kan voorstel niet zomaar intrekken

    In dat opzicht is de positie van GS en B&W bij de voorbereiding en behandeling van Staten- en raadsvoorstellen een geheel andere. Nadat het voorstel is aangereikt en het een definitieve plaats op de agenda heeft gekregen, is de procedurele rol van de colleges in belangrijke mate uitgespeeld. De colleges kunnen uiteraard het voorstel inhoudelijk verdedigen, maar de afdoening moet worden overgelaten aan de Staten of de gemeenteraad. De Staten en de gemeenteraden zijn dan immers het enkel bevoegde orgaan. Een aangenomen voorstel kan door GS en B&W niet meer worden veranderd of worden afgewezen.

    10 mei 2019
    College kan voorstel niet zomaar intrekken
  • bestuur en organisatie / Column

    Geen aangifteplicht bij informatie-lekken

    De burgemeester van Deventer heeft aangifte gedaan bij het Openbaar Ministerie (OM) omdat er mogelijk is gelekt uit de gemeenteraad. Het dagblad De Stentor maakte bekend dat Deventer aast op het WK tijdrijden voor merkenteams. Dat aangifte werd gedaan, is begrijpelijk. In hetzelfde dagblad meldde de Nijmeegse hoogleraar Sackers dat er voor burgemeesters bij een vermoeden van een informatielek een aangifteplicht bestaat. 

    26 oktober 2018
    Geen aangifteplicht bij informatie-lekken
  • bestuur en organisatie / Column

    Een gedragscode voor Kamerleden?

    In het augustusnummer van ‘De Hofvijver’ pleit collega Paul Bovend’Eert voor het vervaardigen van een gedragscode voor de leden van Eerste en Tweede Kamer. Dit pleidooi kan in beginsel worden onderschreven, maar het is wel de vraag of de vorm van een gedragscode hier wel het meest geschikte instrument is. 

    28 september 2018
    Een gedragscode voor Kamerleden?
  • bestuur en organisatie / Column

    Tijd voor dualisering van de waterschappen

    Door de invoering van het dualisme in 2002 en 2003 hebben de gemeenteraden en de Provinciale Staten door die splitsing van functies en door allerlei andere maatregelen een sterkere positie gekregen. Voor de waterschappen daarentegen bestaat nog steeds het oude monistische stelsel. De leden van de dagelijkse besturen van de waterschappen – behalve de voorzitter – behouden hun lidmaatschap van het algemeen bestuur. Bij de dualisering werden de waterschappen uitdrukkelijk van de dualisering uitgezonderd.

    22 maart 2019
    Tijd voor dualisering van de waterschappen
  • bestuur en organisatie / Column

    Burger kan burgemeester voorlopig niet kiezen

    Eind september heeft de Eerste Kamer het eindverslag opgemaakt over de deconstitutionalisering van de benoeming van de burgemeester en de cdk. De plenaire behandeling kan nu snel volgen. Dat betekent dat deze benoemingswijze uit de Grondwet wordt gehaald, waardoor voortaan bij gewone meerderheid veranderingen in deze procedure kunnen worden aangebracht. De Tweede Kamer nam deze grondwetswijziging aan met een overweldigende meerderheid, alleen de SGP stemde tegen.

    12 oktober 2018
    Burger kan burgemeester voorlopig niet kiezen
  • bestuur en organisatie / Column

    Zeker toekomst voor federatiegemeente

    Een federatie van de Kempengemeenten (Bergeijk, Bladel, Eersel, Oirschot en Reusel-De Mierden) is afgeblazen, zo berichtte Binnenlands Bestuur in het vorige nummer. Dat is jammer want deze figuur heeft allerlei aantrekkelijke kanten. De vorming van deze federatiegemeente gaat niet door omdat de betreffende gemeenten te veel verlies van invloed vrezen en ook omdat onzeker is of deze vorm wel in overeenstemming is met de geldende wet- en regelgeving. 

    14 september 2018
    Zeker toekomst voor federatiegemeente
  • bestuur en organisatie / Column

    Kramp moet af van private beveiliging

    De overheid heeft het geweldsmonopolie. Dat is één van de belangrijkste fundamenten van de democratische rechtsstaat. Burgers en maatschappelijke organisaties hebben die mogelijkheden niet en dat is al heel lang in ons land een ijzeren en dwingend uitgangspunt. Maar het leidde er ook toe dat particuliere organisaties in dit domein nauwelijks werden toegelaten, ook niet als enkel aanvullende activiteiten werden verricht.

    31 augustus 2018
    Kramp moet af van private beveiliging
  • bestuur en organisatie / Column

    Stef Blok gaat het niet redden

    Het ‘leugentje’ van de afgetreden Halbe Zijlstra over het gebeuren in het zomerverblijf van ­Vladimir Poetin valt volkomen in het niet bij de blijvende schade die Blok met zijn uitingen heeft aangericht.

    10 augustus 2018
    Stef Blok gaat het niet redden
  • bestuur en organisatie / Column

    Elke gemeenteraad een integriteitscommissie

    In veel gemeenten loopt de collegevorming naar het einde toe en worden binnenkort de wethouders benoemd. Voorafgaande aan die benoeming door de gemeenteraad moet worden getoetst of de kandidaten voldoen aan de wettelijke voorschriften. Die toets vindt plaats door een commissie voor de geloofsbrieven. Daarnaast is het verstandig om samen met de kandidaten na te gaan welke integriteitsrisico’s er mogelijk kunnen rijzen. 

    04 mei 2018
    Elke gemeenteraad een integriteitscommissie
  • bestuur en organisatie / Column

    Constitutionele toetsing is terugval

    De Staatscommissie-Remkes inzake het parlementair stelsel stelt voor om een vorm van constitutionele toetsing in Nederland in te voeren. Nu verbiedt de Grondwet in art.120 de rechter om wetten in formele zin aan grondwetsbepalingen te toetsen.

    20 juli 2018
    Constitutionele toetsing is terugval
  • bestuur en organisatie / Column

    Nog veel werk voor Staatscommissie-Remkes

    De Staatscommissie-Remkes inzake het parlementair stelsel heeft een ‘Tussenstand’ gepubliceerd van maar liefst 128 pagina’s. Doel van deze ‘Tussenstand’ is om bepaalde oplossingen in de week te leggen en de reacties mee te nemen naar het Eindrapport dat eind dit jaar zal gaan verschijnen.

    06 juli 2018
    Nog veel werk voor Staatscommissie-Remkes
  • bestuur en organisatie / Column

    Verdere versterking rekenkamers gewenst

    Alle gemeenten moeten een onafhankelijke rekenkamer instellen, waarbij samenwerking tussen gemeenten sterk wordt gestimuleerd. Raadsleden mogen alleen nog adviserend lid zijn van de rekenkamer. De bevoegdheden van de rekenkamers worden verder uitgebreid, met name vanwege de sterk toegenomen regionale samenwerkingsactiviteiten van gemeenten.

    22 juni 2018
    Verdere versterking rekenkamers gewenst