Stef Blok gaat het niet redden
Het ‘leugentje’ van de afgetreden Halbe Zijlstra over het gebeuren in het zomerverblijf van Vladimir Poetin valt volkomen in het niet bij de blijvende schade die Blok met zijn uitingen heeft aangericht.
Toen Bram Peper in het tweede kabinet-Kok minister van Binnenlandse Zaken werd, was hij intensief betrokken bij de voorbereiding van onderdelen uit het regeerakkoord.
Het gevolg daarvan was dat de sense of urgency voor hervormingen in het openbaar bestuur in het regeerakkoord grotendeels samenviel met de persoonlijke en gedreven opvattingen van de nieuwe minister. En dat scheelt enorm voor de overtuigingskracht waarmee een en ander kan worden gepresenteerd en verdedigd.
Vaak is dat echter niet het geval. Of bijvoorbeeld minister Kajsa Ollongren ook persoonlijk van opvatting is dat het niet-bindende nationale referendum moet worden afgeschaft, is onbekend. In ieder geval betekent de binding aan het regeerakkoord van ministers dat persoonlijke opvattingen in het gros van de gevallen terzijde moeten worden gesteld.
In de casus-Stef Blok is iets heel speciaals aan de hand. Alles wat de minister van Buitenlandse Zaken op 10 juli losjes vertelde op de beruchte bijeenkomst in het Haagse Johan de Witthuis kan worden aangemerkt als de persoonlijke opvatting van de minister. Bij een minister die in die functie geen ervaring heeft, zou nog kunnen worden gezegd dat dit gebrek aan ervaring met de spelregels een slip of the tongue kan rechtvaardigen. NRC Handelsblad noemde in het hoofdredactioneel commentaar de uitingen
‘borrelpraat’. Blok is echter al lang minister en weet hoe het spelletje wordt gespeeld.
De opvattingen die Blok verkondigde, staan in verschillend opzicht volkomen haaks op het staande beleid van het departement en het kabinet. Blok weet als geen ander dat dergelijke
tegenstellingen noodlottige gevolgen kunnen hebben, maar de minister heeft zich waarschijnlijk – en dat wel door een gebrek aan ervaring – niet gerealiseerd welke desastreuze gevolgen een en ander kan hebben voor de buitenlandse betrekkingen van ons land.
Blok ging diep door het stof en excuseerde zich in allerlei opzichten. Het probleem is echter dat excuses in dit geval nauwelijks helpen, en wel omdat de uiterst omstreden uitlatingen over de multiculturele samenleving, over Suriname als failed state, over de genetische bepaaldheid en binding met ‘ons onbekende mensen’ et cetera door verontschuldigingen niet worden gecorrigeerd. Aangenomen mag worden dat Blok echt vindt wat hij heeft gezegd en dat betekent rechtsom of linksom een hevige belemmering voor het effectief kunnen functioneren als minister van Buitenlandse Zaken.
Het ‘leugentje’ van de afgetreden Halbe Zijlstra over het gebeuren in het zomerverblijf van Vladimir Poetin valt volkomen in het niet bij de blijvende schade die Blok met zijn uitingen heeft aangericht.
Voor het politiek ontslag van ministers bestaan geen objectiveerbare criteria. De minister moet het vertrouwen behouden van een parlementsmeerderheid, en dat vertrouwen is een subjectief begrip.
Wie echter kijkt hoe dit vertrouwen in de afgelopen decennia is ingevuld, concludeert dat ministers en staatssecretarissen de eer aan zichzelf hebben gehouden of zijn weggestuurd op gronden die aanzienlijk zwakker en minder schadelijk waren dan hetgeen zich nu heeft voorgedaan rond Stef Blok.
Ook indien de minister in september het vertrouwen behoudt van de coalitie – 76 zetels – dan houdt het buitenlandse beleid van ons land nog jarenlang last van deze affaire en is de
minister in feite in verschillende opzichten vleugellam. Het zal kantje boord zijn of Stef Blok het gaat redden in september, maar als effectieve minister van Buitenlandse Zaken is hij nu al kansloos.
Zijlstra spreekt op een VVD congres als fractievoorzitter en zijn verhaal daar komt pas naar boven als groot probleem, nadat hij wat ingewerkt is als minister.
De journaliste van de betreffende krant is m.i. duidelijk getipt en dat kan zomaar uit Moskou zijn geweest via omwegen. De journaliste deed net alsof zij een fantastische ontdekking heeft gedaan. Er werden niet eens kritische vragen gesteld daaromtrent aan haar! Heel geloofwaardig dat dit pas kwam, toen Zijlstra enige tijd minister was.
Zeer spijtig dat een talentvol politicus en minister van buitenlandse zaken, op die wijze zijn politieke carrière heeft moeten opgeven.
De oppositie zou hier steeds weer gemakzuchtig volop misbruik van maken, i.p.v. zich te houden aan constructief oppositie voeren. Ook Moskou zou dit steeds hebben misbruikt in hun eigen non stop propaganda, dat alle kwaad van buiten Rusland komt en Rusland zelf het heilige boompje vormt en Poetin het kwaad buiten Rusland alleen maar helpt tegen te gaan bij hun buitenlandse avonturen.
Stef Blok had om de te verwachten negatieve oppositie, ook beter af kunnen treden. Dit blijft hem als een schaduw verder volgen, tot de volgende verkiezingen.
Zijlstra's verhaal was op het moment waarop die geuit werd, meer iets van politieke entertainment tijdens een VVD congres. Geen haan kraaide er nogmaals naar, toen hij nog fractievoorzitter was.
Stef Blok heeft een andere kwaliteit blijkbaar voor de VVD, dan stemmentrekker Zijlstra. Hij is (zoals Zijlstra was), een steun voor Rutte als premier. Degelijkheid was zijn imago. Zijn verhaal zal ook als stukje politieke entertainment bedoeld zijn geweest voor zijn gehoor, maar hij zijn positie van minister van buitenlandse zaken even over het hoofd daarbij zag, plus het huidige, digitale tijdperk.
VVD-ers in de hoogste posities zijn blijkbaar niet zo op hun hoede bij publieke optredens. Worden blijkbaar wat overmoedig daarbij en in lagere posities lokaal blijkbaar ook, maar dan op ander vlak.
Blijkbaar houdt men de onderlinge relaties liever aangenaam en is er geen behoefte, om wat beter alert te zijn onderling en elkaar te corrigeren.