Douwe Jan Elzinga

Douwe Jan Elzinga studeerde geschiedenis en rechten aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij promoveerde in 1982 en werd hoogleraar Staatsrecht in 1985. Sinds 2004 is hij tevens hoogleraar aan de Universiteit van Aruba. Van 1998 tot 2000 trad hij op als voorzitter van de Staatscommissie Dualisme en lokale democratie. Zijn eerste column in Binnenlands Bestuur verscheen in de herfst van 1978. Hij schreef een tiental boeken en handboeken over staatsrecht, politiek en bestuur. Het belangrijkste deel van zijn prijzenkast bestaat echter uit de drie zilveren kruisjes die hij behaalde in de Elfstedentochten van 1985, 1986 en 1997.
  • bestuur en organisatie / Column

    Elke gemeenteraad een integriteitscommissie

    In veel gemeenten loopt de collegevorming naar het einde toe en worden binnenkort de wethouders benoemd. Voorafgaande aan die benoeming door de gemeenteraad moet worden getoetst of de kandidaten voldoen aan de wettelijke voorschriften. Die toets vindt plaats door een commissie voor de geloofsbrieven. Daarnaast is het verstandig om samen met de kandidaten na te gaan welke integriteitsrisico’s er mogelijk kunnen rijzen. 

    04 mei 2018
    Elke gemeenteraad een integriteitscommissie
  • bestuur en organisatie / Column

    Amendementsrecht Kamer te bepekt

    De dorpsraad van Spaarndam-Oost heeft aangegeven dat zij voorstander is af te splitsen en aan te sluiten bij de gemeente Haarlem. En Haarlem is bereid dit deel op te nemen, maar daarbij rijst een curieus probleem.

    20 april 2018
    Amendementsrecht Kamer te bepekt
  • bestuur en organisatie / Column

    Integriteitsbrief BZK is evenwichtig

    De Integriteitsbrief van minister Ollongren van Binnenlandse Zaken aan de Tweede Kamer is werkelijk een verademing. De brief is evenwichtig en zoekt mogelijkheden en instrumenten die oplossingen kunnen bieden, maar ook de-escalerend kunnen werken. In de brief wordt aandacht geschonken aan bestuurlijke probleemgemeenten en aan integriteit. In veel gevallen is er een verband tussen beide.

    06 april 2018
    Integriteitsbrief BZK is evenwichtig
  • bestuur en organisatie / Column

    Versplintering is wel een probleem

    Het aantal fracties in gemeenteraden neemt toe. Over een periode van lange jaren bezien, is de versplintering van de plaatselijke volksvertegenwoordigingen gestaag toegenomen.

    23 maart 2018
    Versplintering is wel een probleem
  • bestuur en organisatie / Column

    Risicotoetsing door raad en burgemeester samen

    Uit de kwestie-Brunssum – de beoordeling van de integriteit van wethouder Jo Palmen – zijn belangrijke lessen te trekken.

    09 maart 2018
    Risicotoetsing door raad en burgemeester samen
  • bestuur en organisatie / Column

    Voorzichtig met ondermijning

    Het vraagstuk van ‘ondermijning’ door raadsleden moet bepaald serieus worden genomen, maar het dreigt de laatste tijd een enorme hype te worden. Er zijn berichten van burgemeesters en anderen dat met name in de zuidelijke provincies raadsleden met ondermijningsmotieven zouden kunnen binnen komen. Dat zou kunnen. Aanwijzingen dat een dergelijke ondermijning door raadsleden in het verleden heeft plaats gevonden, zijn er nauwelijks. Maar wat niet is, kan komen. We gaan de komende raadsperiode zien of deze dreiging ook echt werkelijkheid gaat worden.

    23 februari 2018
    Voorzichtig met ondermijning
  • bestuur en organisatie / Column

    Slapende rekenkamer kan echt niet meer

    In 2018 is die situatie er bepaald niet beter op geworden. Ongeveer 85 procent van de gemeenten heeft een goed tot zeer goed functionerende instelling. Bij globaal 15 procent van de gemeenten is de boel niet op orde of ontbreekt zelfs iedere activiteit. Door het Actieplan van Plasterk uit 2015 zou aan deze gebrekkige situatie snel een einde worden gemaakt, zo was de aankondiging. Het is er niet van gekomen en dat is een schande.

    09 februari 2018
    Slapende rekenkamer kan echt niet meer
  • bestuur en organisatie / Column

    VOG voor raadsleden is dode mus

    Een in het oog springend onderdeel van de nieuwjaarsrede van Remkes heeft betrekking op de positie van raads- en Statenleden. Hij is van oordeel dat ook daar correcties nodig zijn. In toegespitste gevallen zouden raads- en Statenleden hun positie als volksvertegenwoordiger moeten opgeven, bijvoorbeeld indien vast komt te staan dat er sprake is van aantoonbare ondermijning.

    26 januari 2018
    VOG voor raadsleden is dode mus
  • bestuur en organisatie / Column

    Nieuw leven voor de organieke wet

    Op 1 december j.l. werd in het Rotterdamse stadhuis stilgestaan bij het 25-jarig bestaan van de Gemeentewet. Bij die gelegenheid voerde ik een pleidooi voor een nieuw leven voor de organieke wetgeving. De Grondwet van 1848 werd op voorstel van Thorbecke uitgewerkt in een tiental organieke wetten, waaronder de Gemeentewet en de Provinciewet. 

    12 januari 2018
    Nieuw leven voor de organieke wet
  • bestuur en organisatie / Column

    Optreden Limburg moet zorgvuldiger

    Eerder noemde ik in Binnenlands Bestuur het optreden van Gedeputeerde Staten van Limburg bij de herindeling van Heerlen-Landgraaf ‘wildwest’ omdat de regels uit de Wet ARHI met voeten zijn getreden. De rechter in Maastricht had daar ook al op gezinspeeld en de provinciale autoriteiten opgeroepen tot zorgvuldigheid. Vooral voor gouverneur Theo Bovens had dit aanleiding moeten zijn voor een interventie in de richting van de staten. 

    22 december 2017
    Optreden Limburg moet zorgvuldiger
  • bestuur en organisatie / Column

    Meer belang horizontaal toezicht

    Het horizontale toezicht is derhalve een wettelijke taak voor onder meer de gemeenten geworden. In alle gemeenten wordt nagedacht over en gewerkt aan manieren om grip en controle te houden op de taakstellingen in het sociaal domein.

    08 december 2017
    Meer belang horizontaal toezicht
  • bestuur en organisatie / Column

    Referendum komt er toch

    Het kabinet wil het nationale raadgevend referendum afschaffen, aldus het regeerakkoord. Dat zal nog een harde dobber worden. Niesco Dubbelboer, het oud-PvdA Tweede Kamerlid en nu representant van de beweging Meer Democratie, betoogde dat nooit eerder een eenmaal ingevoerd referendum weer is afgeschaft, behalve in de DDR. In NRC-Handelsblad van 14 november werd vastgesteld dat deze stelling als juist moet worden beschouwd. 

    24 november 2017
    Referendum komt er toch
  • bestuur en organisatie / Column

    Uitdaging groot voor Ollongren

    Hoewel de dossiers Wonen/Omgevingswet en het vice-premierschap aandacht zullen vragen, heeft minister Kajsa Ollongren de handen vrij om BZK weer flink in de vaart der volkeren te brengen.

    10 november 2017
    Uitdaging groot voor Ollongren
  • bestuur en organisatie / Column

    Limburg blijft hevig in gebreke

    Sneller dan het geluid besloten Gedeputeerde Staten van Limburg tot een fusie van Heerlen en Landgraaf. Het was minister Plasterk zelf die in 2013 voorstelde om de provincies een sterkere rol te geven bij stagnerende herindelingen. De provincie zou dan het initiatief van de gemeenten kunnen overnemen en als een soort scheidsrechter kunnen optreden.

    27 oktober 2017
    Limburg blijft hevig in gebreke
  • bestuur en organisatie / Column

    SP rommelt ook met wachtgeld

    Bij de afdracht van SP-leden wordt gebruik gemaakt van fiscale regelingen (o.a. de giften) waardoor de lagere vergoeding die SP-ers ontvangen een hoog netto- karakter heeft. Door gebruik te maken van de fiscale voorzieningen schiet de overheid er jaarlijks een miljoenenbedrag bij in en regelt de SP een soort overheidssubsidie van miljoenen euro’s buiten de reguliere subsidiekanalen om.

    13 oktober 2017
    SP rommelt ook met wachtgeld
  • bestuur en organisatie / Column

    Ingrijpen Rijk in Wmo 2015 dubieus

    In de praktijk blijkt dat veel gemeenten zwaar worstelen met het onderscheid tussen algemene voorzieningen en maatwerk en dat komt vooral omdat de wetgever hier onduidelijk is geweest. De Wmo-2015 hinkt op twee gedachten.

    29 september 2017
    Ingrijpen Rijk in Wmo 2015 dubieus
  • bestuur en organisatie / Column

    Vertrouwenscommissie is failliet

    In de Volkskrant schrijft collega Wim Derksen dat de vertrouwenscommissie het ‘ultieme achterkamertje’ is. In beslotenheid wordt bedisseld wie de nieuwe burgemeester wordt. Deze keuze wordt zelden nog gecorrigeerd op het nationale niveau en dat betekent dus dat de gemeenteraad er maximaal over gaat.

    15 september 2017
    Vertrouwenscommissie is failliet
  • bestuur en organisatie / Column

    Ministerschap Plasterk een fiasco

    Bij het aantreden van Ronald Plasterk praatte ik de aanstaande minister bij over de staat van openbaar bestuur en de uitdagingen die aanstaande waren. In dat gesprek passeerden vele thema’s de revue, maar een belangrijk accent vormde de toen komende decentralisaties. 

    01 september 2017
    Ministerschap Plasterk een fiasco
  • bestuur en organisatie / Column

    Ontslagbesluit onaantastbaar

    Een van de overwegingen om de motie van wantrouwen aan te nemen, was dat hier toch sprake is van collegiaal bestuur waardoor niet alleen de D66-wethouder, maar ook de andere collegeleden medeverantwoordelijk zijn. De aangenomen motie van wantrouwen leidde niet meteen tot opstappen van de betreffende collegeleden. Zij brachten naar voren dat de bestuurbaarheid van de stad daarmee niet gediend zou zijn.

    28 juli 2017
    Ontslagbesluit onaantastbaar
  • bestuur en organisatie / Column

    Wild-west cultuur bij herindeling

    De provincie Limburg wil dat de gemeenten Heerlen en Landgraaf fuseren. Na het stuklopen van de besprekingen tussen de beide gemeenten nam de provincie Limburg met verve en in een moordend tempo het initiatief over. Eind januari werd een provinciale ARHI-procedure gestart en al na zeven weken werd het zogenaamde open overleg beëindigd met het doel om een herindelingsontwerp te maken.

    05 juli 2017
    Wild-west cultuur bij herindeling