Douwe Jan Elzinga

Douwe Jan Elzinga studeerde geschiedenis en rechten aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij promoveerde in 1982 en werd hoogleraar Staatsrecht in 1985. Sinds 2004 is hij tevens hoogleraar aan de Universiteit van Aruba. Van 1998 tot 2000 trad hij op als voorzitter van de Staatscommissie Dualisme en lokale democratie. Zijn eerste column in Binnenlands Bestuur verscheen in de herfst van 1978. Hij schreef een tiental boeken en handboeken over staatsrecht, politiek en bestuur. Het belangrijkste deel van zijn prijzenkast bestaat echter uit de drie zilveren kruisjes die hij behaalde in de Elfstedentochten van 1985, 1986 en 1997.
  • bestuur en organisatie / Column

    Commissie Remkes nog onzichtbaar

    Begin dit jaar is de staatscommissie-Remkes ingesteld. De staatscommissie bestudeert de werking van het parlementaire stelsel. De staatscommissie zou een dialoog met de samenleving aangaan, maar vooralsnog is het akelig stil rond de commissie en ook overigens rijst de vraag hoe kansrijk de missie van Remkes en de zijnen is. 

    21 april 2017
    Commissie Remkes nog onzichtbaar
  • bestuur en organisatie / Column

    Handig gebruik van Rekenkamer

    Twee jaar geleden werd ik toegevoegd aan de Rekenkamercommissie Almelo met als opdracht om het horizontaal toezicht in het sociaal domein vorm en inhoud te geven. Met stoom en kokend water kregen de gemeenten in 2015 een budgetverhoging van ongeveer 40 procent. De snelheid van het decentralisatieproces was zo groot dat nauwelijks goed kon worden nagedacht over kaderstelling en controle. Voor de gemeenteraden was het een geweldige ‘tour de force’. 

    24 maart 2017
    Handig gebruik van Rekenkamer
  • bestuur en organisatie / Column

    Ontslagbesluit onaantastbaar

    Een van de overwegingen om de motie van wantrouwen aan te nemen, was dat hier toch sprake is van collegiaal bestuur waardoor niet alleen de D66-wethouder, maar ook de andere collegeleden medeverantwoordelijk zijn. De aangenomen motie van wantrouwen leidde niet meteen tot opstappen van de betreffende collegeleden. Zij brachten naar voren dat de bestuurbaarheid van de stad daarmee niet gediend zou zijn.

    28 juli 2017
    Ontslagbesluit onaantastbaar
  • bestuur en organisatie / Column

    ‘Zetelroof’ is verwerpelijke term

    Rond Tweede Kamerlid Jacques Monasch viel opnieuw de term ‘zetelroof’. Ook bij velen die beter moeten weten. De aanduiding deugt in geen enkel opzicht en is bedreigend voor het democratisch bestel. Dat zit als volgt in elkaar. Monasch trok zich terug als kandidaat-lijsttrekker van de PvdA, bleef op zijn Kamerzetel en richtte de partij ‘Nieuwe Wegen’ op. 

    16 december 2016
    ‘Zetelroof’ is verwerpelijke term
  • bestuur en organisatie / Column

    Wild-west cultuur bij herindeling

    De provincie Limburg wil dat de gemeenten Heerlen en Landgraaf fuseren. Na het stuklopen van de besprekingen tussen de beide gemeenten nam de provincie Limburg met verve en in een moordend tempo het initiatief over. Eind januari werd een provinciale ARHI-procedure gestart en al na zeven weken werd het zogenaamde open overleg beëindigd met het doel om een herindelingsontwerp te maken.

    05 juli 2017
    Wild-west cultuur bij herindeling
  • bestuur en organisatie / Column

    Wet-ARHI verdient aanpassing

    Minister Plasterk van Binnenlandse Zaken publiceerde op 27 juni 2013 een brief waarin het nationale herindelingsbeleid werd aangescherpt. De aanscherping zou gaan gelden voor gemeentelijke herindelingen die na 1 januari 2106 hun beslag gingen krijgen. Onderdeel van die aanpassing was een sterkere rol van de provincie.

    07 april 2017
    Wet-ARHI verdient aanpassing
  • bestuur en organisatie / Column

    Vervolging ministers onmogelijk

    In het corruptie-dossier rond het autobedrijf Pon duikt de naam op van VVD-minister Kamp en wel in zijn hoedanigheid als toenmalig minister van Defensie. Wat is de positie van ministers in dit soort strafprocessen? Minister Kamp liet zijn uit Duitsland ingevoerde Audi TT keuren bij Pon en ontving een financieel voordeel op de navigatie. Het zou gaan om een minimale faciliteit van enkele honderden euro’s. 

    23 juni 2017
    Vervolging ministers onmogelijk
  • bestuur en organisatie / Column

    Verander taakstelling gemeenten

    Lokale democratie vereist ruimte voor politieke keuzes en sturing. Dat is wat raadsleden en kiezers zich voorstellen van een rechtstreeks gekozen raad. Als hoofd van de gemeente levert in dat beeld de gemeenteraad de context voor politieke beslissingen die bepalend zijn voor de plaatselijke gemeenschap. Die rol is de gemeente structureel ontnomen. Het takenpakket van de gemeente deugt dus niet meer.

    26 mei 2017
    Verander taakstelling gemeenten
  • bestuur en organisatie / Column

    Kaderstelling moet scherper

    Het aantal bevoegdheden van de colleges van burgemeester en wethouders is de afgelopen jaren spectaculair gegroeid. Als wordt gekeken naar het budget van de gemeenten dan is die groei meer dan 100 procent. Tegelijkertijd is de controlerende positie van de gemeenteraden aanzienlijk zwakker geworden. De kloof die daardoor ontstaat wordt steeds groter en vereist aandacht en zorg.

    12 mei 2017
    Kaderstelling moet scherper
  • bestuur en organisatie / Column

    Overboeking naar SP-kas kan stoppen

    Vrijwel alle Nederlandse gemeenten maken de vergoedingen van SP-raadsleden rechtstreeks over naar de partijkas van de SP. De rechtbank Midden-Nederland heeft in een vonnis van 22 februari j.l. nu geoordeeld dat de cessieovereenkomst van de SP rechtens nietig is, want in strijd met de openbare orde.

    10 maart 2017
    Overboeking naar SP-kas kan stoppen
  • bestuur en organisatie / Column

    Nederland dekoloniseerde niet echt

    Weeffouten in het Statuut maken de Koninkrijksverhoudingen heel ingewikkeld.Het pleidooi van Santos do Nascimento om het Statuut op de helling te zetten, onderschrijf Douwe Jan Elzinga van harte.

    24 februari 2017
    Nederland dekoloniseerde niet echt
  • bestuur en organisatie / Column

    Autonomie bij kiezen fractienaam

    De gemeenteraad van Veenendaal heeft echter in zijn reglement van orde – zoals vele gemeenten op aangeven van een modelregeling van de VNG – de norm staan dat afgesplitste raadsleden worden aangeduid met hun persoonsnaam en daarvoor de aanduiding Fractie. Dus Fractie-Jansen of Fractie-Pietersen. Het oud-D66-raadslid maakte hiertegen bezwaar en wilde in de gemeenteraad van Veenendaal gaan opereren onder de naam DENK. Is dit nu een gerechtvaardigd en in te willigen verlangen?

    13 januari 2017
    Autonomie bij kiezen fractienaam
  • bestuur en organisatie / Column

    Beloon fusie partijen met zetelbonus

    Er is geen land ter wereld waar zoveel partijen en politieke groeperingen bestaan. Die veelvormigheid hoort bij Nederland en heeft te maken met een vanouds sterk versplinterde maatschappelijke organisatiegraad. Aan buitenlanders is niet uit te leggen waarom kleinere dorpsgemeenschappen twee of meer muziekkorpsen hebben, aangehaakt bij een verschil in denominatie. Voor Nederlandse begrippen is dat normaal en die opmerkelijke en vergaande veelvormigheid werkt door naar het politieke vlak.

    10 februari 2017
    Beloon fusie partijen met zetelbonus
  • bestuur en organisatie / Column

    Bestrijden fractiedeling benepen

    Op 7 december van het vorig jaar – vlak voor het kerstreces – besloot de Tweede Kamer tot maatregelen tegen fractiesplitsing. Op voorstel van de werkgroep Fractievorming – onder voorzitterschap van het SGP-Kamerlid Bisschop – werd besloten om afgesplitste Kamerleden te korten op hun spreektijd, ondersteuning en budget.

    27 januari 2017
    Bestrijden fractiedeling benepen
  • bestuur en organisatie / Column

    Politieke hutspot voor kiezer

    Collega Erik Jurgens schrijft in een column (zie de website van het Montesquieu Instituut) dat het invoeren van kiesdrempels geen enkele bijdrage kan leveren aan het vraagstuk van de regeringsvorming.

    07 oktober 2016
    Politieke hutspot voor kiezer
  • bestuur en organisatie / Column

    Noodbevel ‘Zwarte Piet’ deugde niet

    Na de verkiezing van Donald Trump wordt ook in ons land gezocht naar ‘boze burgers’. Staat Nederland bij de verkiezingen van volgend voorjaar een vergelijkbare politieke ‘walk over’ te wachten? 

    02 december 2016
    Noodbevel ‘Zwarte Piet’ deugde niet
  • bestuur en organisatie / Column

    Privacy-lek in sociaal domein

    Maar wat gebeurt er nu indien ambtenaren of semi-ambtenaren zich in het domein van de hulpverlening begeven? Ook dan geldt uiteraard dat de ambtenaar persoonlijke informatie zeer prudent moet behandelen en ook in die situaties moet de privacy worden gewaarborgd. Toch staat deze persoonsbescherming in de nieuwe opzet van het sociaal domein onder stevige druk.

    18 november 2016
    Privacy-lek in sociaal domein
  • bestuur en organisatie / Column

    SP-afdracht deugt niet

    Gemeenteraden, Provinciale Staten en Tweede en Eerste Kamer maken het salaris van de SP-volksvertegenwoordigers en bestuurders rechtstreeks over naar de partijkas van de SP. De SP-volksvertegenwoordigers krijgen uit diezelfde partijkas een soort samengestelde vergoeding. Die vergoeding wordt op een heel redelijk niveau gebracht omdat gebruik wordt gemaakt van allerlei fiscale constructies, waaronder de fiscale aftrek van de schenking aan de partijkas. Hoe een en ander precies in elkaar steekt is onbekend, want de SP geeft daar geen opening van zaken over.

    04 november 2016
    SP-afdracht deugt niet
  • bestuur en organisatie / Column

    Integriteit ambtenaren onderbelicht

    De sterk toegenomen focus op integriteit is op zichzelf genomen goed. Op de internationale integriteitsladders scoort Nederland traditioneel hoog en als via een extra slag hier verder winst kan worden geboekt dan moet dat worden toegejuicht.

    21 oktober 2016
    Integriteit ambtenaren onderbelicht
  • bestuur en organisatie / Column

    Gemeente heeft protocol voor geheimhouding nodig

    Tal van gemeenten worstelen met geheime stukken en vertrouwelijke informatie. Wanneer moet iets voor de gemeenteraad geheim blijven? Wat zijn de waarborgen voor vertrouwelijke inzage? Wat moet worden ondernomen indien raadsleden zich niet willen houden aan geheimhouding en vertrouwelijkheid? De geheimhoudingscultuur verschilt per gemeente. In sommige gemeenten worden vaak stukken en overige informatie aan de openbaarheid onttrokken, in andere gemeenten slechts bij hoge uitzondering. 

    02 december 2011
    Gemeente heeft protocol voor geheimhouding nodig