EU-begroting: laat staten en gemeenten samen optrekken

Het plan, dat vorig jaar al uitlekte, staat nu in de woensdag gepresenteerde roadmap naar een meerjarig financieel kader, de EU-begroting van 2028 tot 2034 die de Europese Commissie woensdag in Straatsburg presenteerde. Gemeenten vrezen dat dat hun autonomie aantast, omdat een lidstaat een krachtige actor is.

Grote zorg werkelijkheid geworden

Een ander element is dat bij de verantwoording van het Europees geld wordt beoordeeld op bereikte hervormingen. Dus vrezen gemeenten dat ze afgerekend kunnen worden op missers van andere overheden, bijvoorbeeld op rijksbeleid vanuit Den Haag. Daarmee is een grote zorg van gemeenten en regio’s werkelijkheid geworden.

Een voorstel van de begroting komt net voor de zomer en dat vormt de komende twee jaar de basis voor onderhandelingen tussen lidstaten en later tussen lidstaten en het Europees Parlement. Ook komt er een publieke consulatie over de begroting. Burgers en stakeholders kunnen de komende 12 weken hun mening geven over contouren van de toekomstige begroting en welk beleid daarin moet terugkomen. Er komt analoog aan de conferentie over de toekomst van Europa van 2022 een panel van 150 burgers dat met aanbevelingen moet komen over de begroting.

Geld meer laten bijdragen aan Europese doelen

Europarlementariër Raquel García Hermida-van der Walle begrijpt de zorgen van lokale overheden goed. ‘Ze zijn bang zijn om zeggenschap over geld voor de regio te verliezen aan Den Haag. De Commissie wil graag dat de begroting meer gaat lijken op de coronaherstelfondsen. Bij de coronaherstelfondsen werden regio's niet betrokken. Dat geld werd door hoofdsteden gebruikt voor het eigen begrotingstekort. Wat wel goed ging bij de coronaherstelfondsen was de koppeling van geld aan doelen en hervormingen. Ik vind het heel logisch dat we proberen om Europees geld nog meer bij te laten dragen aan Europese doelen, zoals duurzaamheid en innovatie.’

 Raquel García Hermida-van der Walle gelooft niet dat je regionaal beleid kunt voeren zonder inspraak, uitvoering en beheer vanuit de regio's.  ‘We moeten ze vanaf de tekentafel erbij betrekken. Die kennis en expertise is cruciaal om onze Europese doelstellingen te behalen. En we zien ook dat als provincies en gemeenten aan tafel zitten, dat het geld uiteindelijk beter besteed wordt en terechtkomt bij projecten voor onze inwoners.’

Territoriale focus blijft leidend

Eurocommissaris Valdis Dombrovskis zegt dat een territoriale focus en het partnerschapsprincipe - samen plannen en uitvoeren - leidende beginselen blijven. Maar de Europese Commissie ziet de fragmentatie van de fondsen als een probleem, met elk hun eigen eisen en voorwaarden tegengaan. Kerndoel van de begroting is het maximaliseren van de impact van elke euro en het versimpelen van regels en aanvraagprocedures, meldde eurocommissaris Valdis Dombrovskis woensdag tijdens een persbriefing in Straatsburg.

Intussen blijft het de vraag hoe groot de begroting wordt. Dombrovskis wilde daar in Straatsburg niet op ingaan. Daar praat de Europese Commissie nu over met veel belanghebbenden. Raquel García Hermida-van der Walle vindt het onbegrijpelijk dat het Nederlandse kabinet al een bezuiniging op de EU-bijdrage inboekt. Nederland wil de stijging van afdrachten met 1,6 miljard beperken en dat moet bereikt worden door een acceptabele omvang van de Europese meerjarenbegroting en een acceptabele nationale bijdrage aan de eigen middelen die de Europese Unie zoekt.

Penny wise, pound foolish

SGP ‘er Bert Jan Ruissen toont zich in Straatsburg erg voor een beperkt budget van de Europese Unie en lagere uitgaven aan de regio. Maar Raquel García Hermida – van der Walle ziet dat helemaal niet zitten.  ‘Funest voor onze regio's. Natuurlijk moet er meer geld naar Europa. Kijk naar wat we allemaal moeten doen de komende jaren, een Europees leger, een sterke economie met minder afhankelijkheid van China en de VS. De enige manier waarop we nog wat kunnen beknibbelen als Nederland is door onze eigen regio's keihard te laten vallen. Dat betekent veel minder geld naar Brabant, veel minder geld naar Overijssel. Penny wise, pound foolish.’