Komen Rotterdam en Arnhem weg met ongehoorzaamheid?
Het lijkt onwaarschijnlijk dat minister Schouten bezwaar zal maken tegen gemeenten die vooruitlopen op de wijziging van de kostendelersnorm.
Arnhem en Rotterdam willen vanaf 1 juli de kostendelersnorm niet meer toepassen voor jongeren tot 27 jaar oud. Daarmee overtreden ze technisch gezien de wet. Toch is de kans klein dat de gemeenten door hun ongehoorzaamheid in de problemen komen.
Uit huis zetten
De kostendelersnorm is al langer een doorn in het oog van gemeenten. De regel zorgt ervoor dat de bijstandsuitkering lager wordt naar mate de ontvanger met meer mensen samenwoont. Soms leidt die korting ertoe dat bijstandsontvangers hun volwassen kinderen (vanaf 21 jaar) uit huis moeten zetten omdat ze zich geen korting op de uitkering kunnen veroorloven.
Niet wachten
Zowel gemeenten als het rijk willen voorkomen dat kinderen in bijstandsgezinnen om deze reden op straat komen te staan. Daarom werd in het coalitieakkoord van kabinet-Rutte IV besloten om jongeren tot 27 jaar niet meer mee te tellen als kostendeler. De wijziging wordt per 1 januari 2023 doorgevoerd. Maar de gemeenten Arnhem en Rotterdam willen daar niet op wachten. Zij willen het nieuwe beleid al vanaf 1 juli 2022 toepassen.
'Het is een wetsovertreding, maar niet in de nadeel van de burger.'
Individueel toetsen
Op dit moment mogen gemeenten wel uitzonderingen maken op de kostendelersnorm, maar alleen in individuele gevallen, niet als generieke maatregel. Minister Schouten (Participatie, ChristenUnie) heeft de gemeenten dan ook opgeroepen om, tot 1 januari 2023, alle casussen toch individueel te toetsen. Zo houden de gemeenten zich aan de letter van de huidige wet, maar werken ze toch vanuit de geest van de nieuwe wet.
Begunstigend
Maar wat als de gemeenten dat niet doen? Wat als ze toch een generieke uitzondering maken? Worden ze dan op de vingers getikt door de minister, of door de rechter? Die kans lijkt erg klein. Als de gemeenten het goed regelen, kan de rechter geen bezwaar maken, legt hoogleraar socialezekerheidsrecht Gijsbert Vonk uit. ‘Het is een wetsovertreding, maar niet in de nadeel van de burger. Dat heet buitenwettelijk begunstigend beleid. Als je dat consequent en goed gemotiveerd doet, dan mag dat.’
Onwaarschijnlijk
Wel is het mogelijk dat het ministerie van SZW de gemeenten terugfluit. Het ministerie overwoog bijvoorbeeld eind vorig jaar om sancties op te leggen aan de gemeente Utrecht, die de vierwekenzoektermijn, voor jongeren die een aanvraag voor de bijstand doen, afschafte. Maar dat lijkt in dit geval onwaarschijnlijk: het huidige kabinet wil immers zelf ook de leeftijdsgrens van de kostendelersnorm verhogen. Zou de minister bezwaar maken tegen beleid waar ze zelf achter staat? Hoogleraar Vonk verwacht dan ook niet dat Arnhem en Rotterdam het met de minister aan de stok zullen krijgen.
Reacties: 1
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.