VNG kapt overleg over zorgakkoord af

De VNG kapt vooralsnog het overleg over het Integraal Zorg Akkoord (IZA) af. Gemeenten pikken het niet dat het kabinet-Schoof de bezuinigingen op preventieve maatregelen wil doorzetten.

Kabinet en gemeenten staan nu diametraal tegenover elkaar. VWS-staatssecretaris Vincent Karremans (Jeugd, Preventie en Sport) liet een week geleden weten dat hij niet van plan is de bezuinigingen op het preventiebudget te laten vallen. ‘Ik moet een bijdrage leveren aan de kabinetsopgave om de overheidsfinanciën op orde te houden’, deelde hij de Kamer mee na vragen tijdens het begrotingsdebat over VWS. Volgens de staatssecretaris zou het gaan om een gering deel van het budget en worden veel terreinen ontzien.

Geld erbij of taken eraf

Dat ontzien betreft niet het Voedingscentrum, het Trimbos Instituut en het RIVM. Deze instellingen worden fors geraakt door de aangekondigde bezuinigingen. Verder moet de btw op sportscholen omhoog. Zonder de medewerking van gemeenten is het voor het kabinet onmogelijk de doelen van het akkoord te halen. Zij stelden het kabinet voor de keuze: geld erbij of taken eraf. De VNG dringt aan op het afsluiten van een nieuw akkoord. ‘Waarbij nog steeds de randvoorwaarde geldt dat de financiële positie van gemeenten moet zijn verbeterd om mee te kunnen doen in het nieuwe akkoord.’

Financieel ravijn 2026

In een resolutie die op 29 november tijdens de algemene ledenvergadering bekrachtigd moet worden, eist de VNG dat er eerst een oplossing komt voor het ‘financiële ravijn’. Vanaf 2026 krijgen gemeenten fors minder geld, terwijl het takenpakket grotendeels ongewijzigd blijft en de verwachtingen van gemeenten hoger zijn. In de brief aan de leden erkent de VNG dat gemeenten met het afbreken van het overleg risico’s lopen. Zo is onduidelijk ‘wat stoppen betekent voor de extra middelen die gemeenten ontvangen uit het IZA’, te weten 150 miljoen structureel. 

Abonnementstarief Wmo

Ook meer compensatie voor het abonnementstarief in de Wmo en structurele middelen voor preventie en gezondheidsbeleid zijn ‘instapvoorwaarden’ om verder te praten. Dat schrijft de VNG in een resolutie, die vrijdag 1 november naar de leden is gestuurd en die voortijdig uitlekte via het platform Skipr. De resolutie spreekt van ‘een ongelijkwaardige bestuurlijke en financiële sturingskracht’. ‘We gaan dus niet in gesprek over een nieuw akkoord, totdat we afspraken kunnen maken over een gelijkwaardige start’, aldus de VNG, die het kabinet eerder al de keuze voorlegde: geld erbij of taken eraf. Zonder dat is het volgens de VNG niet mogelijk ‘de toenemende druk op het sociaal domein beheersbaar te houden’.

Gedeeltelijke compensatie

Toen gemeenten toezegden mee te doen aan het IZA beloofde het Rijk 110 miljoen ter  gedeeltelijke compensatie voor het abonnementstarief. ‘Die staat vooralsnog in de boeken t/m 2025, vanwege beoogde invoering inkomensafhankelijke eigen bijdrage per 2026’, aldus de VNG. Zij heeft aangedrongen op een snellere invoering van een inkomensafhankelijke eigen bijdrage in de Wmo. Met name de huishoudelijke hulp via de Wmo kost gemeenten handenvol geld.

Domeinoverstijgend

In de resolutie benadrukt de VNG dat gemeenten ‘volledig achter de beweging van zorg naar gezondheid [blijven staan].’ Dat moet ‘domeinoverstijgend’ door middel van intensieve samenwerking tussen gemeenten, zorgaanbieders en zorgverzekeraars. De vereniging klaagt dat onder Zorgverzekeraars Nederland en het ministerie van VWS niet happig zijn om op punten zeggenschap over te dragen, met als motivering dat het geld in andere potjes (Zvw) zit. Door deze opstelling voelt de VNG zich niet serieus genomen.