Wethouders slaan alarm om bezuinigingen zorg

Wethouders maken zich grote zorgen om de aangekondigde bezuinigingen op de begroting van minister Fleur Agema (VWS). ‘Deze plannen zet wethouders met de rug tegen de muur om hun inwoners te helpen gezond te leven’, aldus Jeroen van Gool, directeur van de Wethoudersvereniging.

Bezuinigen maakt ongezond

De Wethoudersvereniging sluit zich hiermee aan bij de oproep van meer dan honderd organisaties en zorgexperts aan het kabinet om af te zien van de bezuinigingen. ‘Subsidies om mensen meer te laten sporten en bewegen gaan met 10 procent omlaag. Bewegen houdt gezond, dus bezuinigen maakt ongezond. De effecten hiervan zullen direct voelbaar zijn in toenemende zorgkosten,’ aldus Van Gool. ‘Daarnaast gaat er aanzienlijk minder geld naar projecten die eenzaamheid aanpakken of naar de mentale gezondheid van jongeren. Hiermee brengt het kabinet onze wethouders in een onmogelijke positie.’

Klappen opvangen

Het is de zoveelste druppel die de emmer doet overlopen voor gemeenten, vervolgt Van Gool. ‘Nu ook weer bezuinigingen op subsidies op cultuur, onderzoek en muziekles. Wethouders moeten dit aan inwoners uitleggen.’ Omdat op preventie wordt beknibbeld, betekent dat meer kosten voor gemeenten voor beweging, ‘want preventie voorkomt kosten in zorg en repressie’. Wethouders vangen twee keer de klappen op, aldus Van Gool. ‘We kunnen niet meer ondersteuning bieden in bijvoorbeeld de openbare ruimte, maar ook niet meer voor zorgvragen. Het zijn allemaal Haagse beslissingen die op wethouders worden afgewenteld. Die moeten dat nu gaan waarmaken.’

Zeer loyaal

‘Wethouders worden met een kluitje in het riet gestuurd en zakken weg in het moeras tot het water hen aan de lippen staat en het rijk staat erbij en kijkt ernaar’, vat Van Gool het in spreekwoorden samen. ‘Maar wethouders trekken zich ook weer als een baron van Münchhausen uit het moeras, want dat doen ze gewoon en daar hoor je ze nooit over. Ze roeien met de riemen die ze hebben.’ Maar er komen nog meer maatregelen aan, weet Van Gool. Wethouders komen in een onmogelijke positie, maar het is hun eer te na om de samenleving de rug toe te keren, vervolgt hij. ‘Ze zijn zeer loyaal aan de samenleving, ook al hebben ze geen middelen. Ze voelen zich toch verplicht om zich voor de inwoners in te spannen.’

Armoe troef

Voor de zomer kondigde het kabinet al aan dat het gemeenten wil beperken in de mogelijkheden om de ozb te verhogen. ‘Je geeft te weinig geld en ga je hen ook nog beperken in die ene knop. Wat gaat er gebeuren? Het rijk gaat erop toezien dat de medebewindstaken worden uitgevoerd. Gemeenten moeten hun begrotingen op 15 november af hebben en zullen bezuinigen op dingen die juist de lol in de samenleving brengen: cultuur, de bibliotheek, sportverenigingen, kinderboerderijen. Dat zijn de resterende opties. Het is armoe troef.’

Onbetrouwbare overheid

Dat wethouders keer op keer voor de bus worden gegooid, terwijl Den Haag wegkijkt voor de gevolgen doet afbreuk aan een betrouwbare overheid, vindt Van Gool. ‘Lokale overheden en het rijk, die samen één overheid zijn, komen zo tegenover elkaar te staan. Dat is niet goed. Lokaal worden er verwachtingen gewekt. Wethouders proberen opdrachten van de gemeenteraad waar te maken en die ambities verdwijnen nu als sneeuw voor de zon. Dat doet iets met het vertrouwen van de samenleving. Gemeenten investeerden in sport en nu gaat daar vanuit het rijk de stekker uit. De wethouder moet het dan uitleggen en zegt: dat komt door de minister. Dat begrijpt de samenleving niet. En dat voedt het beeld van een onbetrouwbare overheid.’

Nieuwe houding

Toch is moeilijk voorstelbaar dat de bezuinigingen helemaal als verrassing komen voor gemeenten of de wethouders. Is er dan geen enkel overleg of afstemming geweest met de decentrale overheden of de VNG? Van Gool wijst op het overhedenoverleg dat wel degelijk wordt gehouden. ‘Maar ik ervaar dat vooral als veel luisteren en niets doen. De VNG zal met lege handen terug moeten naar haar leden. Op 29 november is er een bijzondere ALV. Ik verwacht dat men dan iets zal zeggen over de nieuwe houding van de VNG richting het kabinet.’