Karremans (VWS) kan winst jeugdzorg niet verklaren

VWS-staatssecretaris Vincent Karremans (VVD) kan het gemiddelde winstpercentage in de jeugdzorgsector niet verklaren. Dat zegt hij in een reactie op vragen van Tweede Kamerlid Patrick Crijns (PVV). Volgens een analyse van A-Insights was de gemiddelde winst van jeugdzorgaanbieders afgelopen jaar 0,1 procent. Het ministerie van VWS wil weten hoe dit onderzoek tot stand is gekomen.

Rode cijfers

Jeugdzorgaanbieders zagen in 2023 vrijwel al hun winst verdampen, zo blijkt uit een analyse van onderzoeksbureau A-Insights. De gemiddelde winst van de aanbieders was het afgelopen jaar 0,1 procent. De jaren ervoor was dat nog 1 à 2 procent. Dat jeugdzorgaanbieders er financieel slecht voorstaan is bekend. Al in 2022 schreef bijna de helft van de instellingen rode cijfers. Dat ze nu vrijwel helemaal geen winst meer maken is wel nieuw. Naar verwachting worden de tekorten alleen maar groter, meldde NOS naar aanleiding van het onderzoek.

Marges

Karremans erkent dat de winstmarge voor jeugdzorgaanbieders sinds 2021 daalt. Tot die conclusie kwam de Jeugdautoriteit (JA) in april. Het gaat vooral om de grotere aanbieders die in de problemen komen. Omdat zij ook vaak aan de lat staan voor de complexe specialistische zorg, betekent dit een dreiging voor de toekomst van de sector, aldus de JA in een brief aan het vorige kabinet.

Verklaren

De VVD-bewindspersoon heeft echter vragen over die 0,1 procent. Dit percentage van de gemiddelde winst kan Karremans ‘op dit moment niet verklaren’. De directie Jeugd van het ministerie van VWS wil nagaan hoe het A-Insights-onderzoek tot stand is gekomen.  

Openbaar

Ayman El Hattache van A-Insights laat weten dat het onderzoeksbureau begin juni een top 25 maakte van aanbieders op basis van jeugdzorgopbrengsten. ‘Van die top 25 hebben we het gemiddelde winstpercentage berekend. Daar kwam 0,1 procent uit’, licht de analist toe. ‘Alle cijfers zijn terug te vinden in DigiMV, het digitale portaal waar jeugdzorgaanbieders hun jaarverantwoordingen aanleveren. Dat is gewoon openbare informatie.’

Kostendekkend

Verder vermoedt Karremans dat de dalende winstmarge samenhangt met stijgende personeelslasten. Onder meer door de extra kosten voor het inhuren van tijdelijke krachten. Als de tarieven van gemeenten hier onvoldoende rekening mee houden kan dat ‘een probleem zijn’. Maar, zo vervolgt de staatssecretaris, hebben aanbieders ‘uiteraard ook zelf een verantwoordelijkheid’. Zo gaan ze zelf over hun bedrijfsvoering en moeten ze zelf contracten afsluiten met kostendekkende tarieven.

Liquiditeitsproblemen

Karremans vindt het met name belangrijk dat de zorgcontinuïteit niet in gevaar komt. Dat is een taak van gemeenten, ‘maar ook het Rijk heeft daarin een stelselverantwoordelijkheid’, schrijft de bewindspersoon. Er zijn daarom afspraken gemaakt over de continuïteit van zogenoemde ‘cruciale zorg’. Organisaties die deze zorg aanbieden en kampen met liquiditeitsproblemen, kunnen een beroep doen op de subsidieregeling ‘Continuïteit cruciale jeugdhulp’. Deze overheidsnoodhulp is bedoeld voor activiteiten die ervoor zorgen dat belangrijke vormen van jeugdzorg blijven bestaan. De eerste aanvraagronde was in 2020 en is sindsdien ieder jaar verlengd. Het subsidieplafond voor 2024 is 10 miljoen euro. Een verdubbeling ten opzichte van 2022, maar hetzelfde bedrag als in 2020 en 2021.

Regeerprogramma

Daarnaast zet Karremans, net als zijn voorganger Maarten van Ooijen (ChristenUnie), in op het wetsvoorstel ‘Verbetering beschikbaarheid jeugdzorg’, dat in april naar de Tweede Kamer is gestuurd. Deze wet moet de bestuursstructuur en de transparantie van de financiële bedrijfsvoering van jeugdzorgaanbieders verbeteren. De staatssecretaris verwacht hierdoor meer inzicht in de omzet en de liquiditeit van aanbieders. Zo kunnen financiële problemen eerder worden opgemerkt, waardoor de risico’s voor de continuïteit en beschikbaarheid van jeugdzorg zouden moeten afnemen.

Ook de Hervormingsagenda Jeugd zal volgens Karremans zorgen voor een beter jeugdzorgstelsel. De maatregelen uit deze agenda worden momenteel uitgewerkt in het regeerprogramma.