Bijna helft jeugdzorginstellingen schrijft rode cijfers

Meer dan 40 procent van de jeugdzorginstellingen heeft over 2022 een verlies gerapporteerd. Dat blijkt uit de Barometer Nederlandse Gezondheidszorg van advies- en accountancyfirma EY. Jeugdzorg rapporteert als enige subsector een verlies.

Het rendement in de jeugdzorg is sinds de decentralisatie in 2015 fors lager dan het Nederlandse zorggemiddelde. ‘Landelijk hebben diverse partijen hun zorgen geuit over de subsector’, schrijven de auteurs in hun rapport. Dit resulteerde in 300 miljoen euro extra steun in 2020, 600 miljoen in 2021 en 1,3 miljard in 2022. Van dit alles is echter niks terug te zien in de rendementen van de jeugdzorginstellingen. ‘De negatieve marges in de subsector leiden onverminderd tot grote zorgen. Bij een structureel negatief rendement zal uiteindelijk de solvabiliteit ook de ondergrens aantikken. Het niet voldoen aan de normen betekent dat eventueel aanwezige bancaire financiering opeisbaar wordt.’

Schulden

Door het verlies is de liquiditeitspositie van de jeugdzorg in 2022 licht gedaald. De ruimte om verliezen op te vangen is bij de meeste instellingen zeer beperkt. EY: ‘De stijging van de kortlopende schulden is veroorzaakt doordat het pensioenfonds vanaf 2022 geen voorschotten meer op de maandpremies in rekening brengt. Hierdoor nemen de schulden op het gebied van pensioenen bij alle aanbieders van jeugdzorg fors toe.’

Verzuim

In lijn met het algehele sectorbeeld is in de jeugdzorg in 2022 het verzuim toegenomen. ‘Het lijkt erop dat het verzuim wordt opgevangen door meer inzet van personeel niet in loondienst’, stellen de onderzoekers. Hoewel het verzuim nog onder het gemiddelde van de sector ligt, adviseert EY jeugdzorginstellingen om het verzuim actief terug te dringen.

Steeds nijpender

De conclusies van EY komen niet als een verrassing, stelt Bas Timman, bestuurslid van Jeugdzorg Nederland. De branchevereniging voor jeugdhulpaanbieders ontvangt al langere tijd signalen dat de situatie steeds nijpender wordt. ‘We trekken daarover ook regelmatig aan de bel, maar tot nu toe zonder resultaat’, zegt Timman. Volgens het bestuurslid zijn de cijfers ‘zeer zorgwekkend.’ ‘Juist nu er geïnvesteerd moet worden in betere jeugdzorg, ontbreekt de financiële ruimte daarvoor.’

Coronacrisis

Daarbij is het in de ogen van Timman ‘zuur’ dat gemeenten het extra geld dat zij kregen om de hoge energiekosten te compenseren niet hebben uitbetaald aan de jeugdzorgaanbieders. ‘Ook is alle coronasteun stopgezet, terwijl de effecten van de coronacrisis ook financieel nog doorwerken.’ Als de tarieven onvoldoende meestijgen met de kostenontwikkeling, verwacht Timman dat de situatie onhoudbaar wordt.

Jeugdzorghervormingen

In de Hervormingsagenda Jeugd zijn afspraken gemaakt over passende tarieven. ‘Maar gemeenten moeten in de tussentijd natuurlijk ook kijken wat er mogelijk is’, stelt Timman. Hij doelt hier op landelijke afspraken, zoals de compensatie van de gestegen energiekosten. Dat neemt niet weg dat Jeugdzorg Nederland de zorgen van gemeenten niet deelt. ‘De toekomstige financiële situatie van gemeenten is zorgelijk’, erkent Timman. De branchevereniging steunt de lokale overheden in hun strijd voor structurele oplossingen om de jeugdzorg te financieren. ‘Maar tekorten mogen niet afgewenteld worden op de tarieven. De Barometer van EY laat zien dat er echt snel iets moet veranderen.’