Laat onze inwoners niet vallen

Als lokale ombudsman dragen we bij aan een beter contact tussen inwoners en de gemeente Utrecht. Als er problemen zijn kaarten we dat aan bij de gemeente, we bemiddelen en zijn kritisch waar nodig. We gaan veel de wijken in om te luisteren naar stadsgenoten. We zien hoe belangrijk het is dat zij op de steun van de gemeente kunnen rekenen. Maar met de enorme Rijksbezuinigingen haalt dit kabinet de wind uit de zeilen van gemeenten en wordt het onmogelijk om goed voor inwoners te zorgen. Dit kan grote consequenties hebben voor met name kwetsbare stadgenoten.

Deze week staat de voorjaarsnota op de agenda van het kabinet. Eén van de punten is een bezuiniging van 2,4 miljard op gemeenten. Niet voor niets noemen gemeenten 2026 het ‘ravijnjaar.' In 2015 belegde het Rijk een groot aantal taken bij de gemeenten: waaronder jeugdzorg, werk & inkomen en maatschappelijke ondersteuning. Tien jaar later besluit hetzelfde Rijk om te bezuinigen op het geld dat zij aan gemeenten geeft. Gedecentraliseerde taken blijven echter ongewijzigd of breiden zelfs uit. Kortom: gemeenten moeten dezelfde taken uitvoeren maar met veel minder geld. Een onmogelijke opgave! Dit heeft grote gevolgen voor Utrechters die langdurig ziek zijn, mensen zonder werk of zonder onderkomen, ouderen én onze jeugd.

Ook in een stad als Utrecht betekent dit dat de gemeente haar taken niet meer naar behoren kan vervullen. Daarmee krijgen kwetsbare groepen het extra zwaar. Neem bijvoorbeeld de grote groep jongeren die worstelen met problemen als somberheid, onzekerheid en prestatiedruk. Of ouderen voor wie te weinig thuiszorg beschikbaar is en dreigen te vereenzamen. We worden nu al geconfronteerd met te lange wachtlijsten bij de jeugdzorg en GGZ. Er is onvoldoende beschikbaarheid van thuiszorg en ondersteuning vanuit de WMO.

Het Rijk is en blijft ook na decentralisatie financieel verantwoordelijk. Zij moet gemeenten de mogelijkheid bieden goed voor hun inwoners te zorgen. Wij bewonderen de inzet en vindingrijkheid van lokale politici, ambtenaren en jeugdhulpverleners. We zien hoe zij op allerlei manieren proberen kwetsbare groepen te helpen en wachtlijsten te verkorten. Maar het Rijk moet hen daarvoor wel de middelen geven. Met een lekke boot kom je er niet, dat weet iedereen. Daarom roepen wij Den Haag op: faciliteer gemeenten om hun werk te kunnen doen. En laat onze kwetsbare inwoners niet buiten de boot vallen!

Alma van Bommel, Ombudsman Utrecht