Gemeenten voeren taaleis in bijstand nauwelijks uit

Mensen in de bijstand die de Nederlandse taal onvoldoende beheersen, worden vrijwel nooit bestraft met een lagere uitkering. Het kabinet-Schoof hecht veel waarde aan deze ‘taaleis’, maar gemeenten vinden ‘m streng, nutteloos en ingewikkeld. Dat blijkt uit navraag van NRC bij de 31 grootste gemeenten, waar meer dan de helft van de Nederlandse bijstandsgerechtigden woont.

Slechts twee van deze gemeenten verlaagden de afgelopen twee jaar een uitkering omdat de ontvanger niet aan de taaleis voldeed. In Leiden ging het om slechts één persoon. In Rotterdam om twee personen in 2023. Daar zijn de cijfers over 2024 nog niet bekend.

Groep 8-niveau

Wie in de bijstand niet het Nederlands beheerst op groep 8-niveau, moet zich inspannen om dat niveau te behalen. Wie dat onvoldoende doet, krijgt een lagere uitkering. Eerst 20 procent lager, na een half jaar 40 procent, en na nog eens een jaar krijg je helemaal geen uitkering meer. De verlagingen in Leiden en Rotterdam waren alledrie met 20 procent.

Uitsluiten

Volgens NRC zeggen veel gemeenten aandacht te besteden aan de taalvaardigheid van mensen in de bijstand, maar lokale overheden zijn heel terughoudend met het verlagen van hun uitkering. Zeven gemeenten, waaronder Amsterdam, Eindhoven en Zwolle, sluiten zulke verlagingen zelfs uit. Van de benaderde gemeenten is alleen Rotterdam ‘ronduit positief’ over de taaleis.

‘Voor gemeenten lijkt de taaleis dus deels een dode letter te zijn’, schrijft de krant. ‘Dat is opmerkelijk omdat staatssecretaris Jurgen Nobel (Participatie en Integratie, VVD) zich nu inspant om de taaleis in de wet te houden.’

Minder streng

Donderdag bespreekt de Tweede Kamer een wetsvoorstel dat de bijstandsregels minder streng maakt. Het vorige kabinet, dat deze wetswijziging in gang zette, had daarin ook de afschaffing van de taaleis geregeld. Maar dat voornemen draaide Nobel in december terug: hij wil de taaleis behouden. De bewindspersoon laat aan NRC weten dat hij ‘samen met gemeenten’ bekijkt hoe de taaleis in de nieuwe wet precies wordt vormgegeven. ‘Niet handhaven, zoals sommige gemeenten doen, is wat mij betreft geen optie’, zegt hij. ‘Wanneer je een beroep doet op een uitkering, mogen we verwachten dat je je best doet om Nederlands te leren.’