Zorgplicht voor cultuur een brug te ver

Gemeenten krijgen voorlopig geen zorgplicht voor cultuur. Wel is het kabinet bereid te onderzoeken hoe de culturele sector beter geborgd kan worden via afspraken met medeoverheden. Kamerleden Rooderkerk (D66) en Mohandis (GroenLinks-PvdA) kwamen vorige week met een motie waarin ze opriepen tot een zorgplicht, maar dat kan volgens het kabinet niet zonder extra geld beschikbaar te stellen.

Raad voor Cultuur

De zorgplicht voor cultuur is een idee van de Raad voor Cultuur. Het voorstel van de Raad was het opstellen van een algemene zorgplicht en een aantal concreet benoemde taken waarmee een provincie- of gemeentebestuur zich in elk geval moet bezighouden. Gemeenten bepalen nu zelf hoeveel ze de lokale cultuursector subsidiëren. ‘Keuzevrijheid voor gemeenten en provincies is begrijpelijk omdat daarmee recht gedaan kan worden aan verschillen in context en behoeften. Het betekent echter ook dat cultuur op provinciaal en gemeentelijk niveau een kwetsbaar beleidsdossier is’, aldus de Raad.

Kwetsbaar dossier

Uit onderzoek door Binnenlands Bestuur van eind vorig jaar bleek ook dat raadsleden, gevraagd waarop ze zullen bezuinigen als het moet, de culturele sector doorgaans als eerste aanwijzen. Kunst in de publieke ruimte, theatergezelschappen en cultuuragenda’s gaan als eerst op de schop, als het aan het merendeel van de lokale politici ligt. De uitzondering daarop zijn cultuurgelden die bestemd zijn voor jeugdigen.

Geen extra taken

Minister Bruins is geen voorstander van het idee van een zorgplicht, zo bleek vorige week toen de Rooderkerk het idee opperde tijdens een Kamerdebat. De minister zei ‘voorzichtig’ te willen zijn met de gemeenten, die hij ‘de belangrijkste bestuurslaag’ noemt. ‘Het is inderdaad vaak óf cultuur óf het zwembad óf de jeugdzorg. Dat is best heel ingewikkeld. Gemeenten lijken ook in politiek Den Haag maar weinig vrienden te hebben’, aldus de bewindspersoon. Een nieuwe zorgplicht, en daarmee een extra taak, lijkt hem daarom geen goed idee zonder daarvoor ook extra budget beschikbaar te stellen en daartoe is het kabinet niet bereid.

Afgezwakte motie

D66 en GroenLinks-PvdA zien nu echter dat cultuur steeds het onderspit delft wanneer de gemeentelijke begrotingen krapper worden. Dat moet beter geborgd worden. Na de opmerkingen van de minister hebben Rooderkerk en Mohandis hun motie wel aangepast. De zorgplicht bleek een brug te ver, en ze roepen nu enkel op tot een gesprek tussen medeoverheden, maatschappelijke organisaties en belangenbehartigers om te onderzoeken ‘hoe een bloeiende culturele sector in heel Nederland beter geborgd kan worden’. De minister laat nu weten daar wel opvolging aan te kunnen geven.