‘Kabinet komt afspraken wet inburgering niet na’

Het budget voor het uitvoeren van de inburgeringswet is ontoereikend. Dat zegt de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). De koepelorganisatie meent dat het kabinet de afspraken over de uitvoeringskosten niet nakomt. Ook de aangekondigde asielmaatregelen hebben volgens de gemeenten negatieve gevolgen op de inburgering van nieuwkomers.

Bijstellen

De bestuurlijke afspraken gaan ervan uit dat de Wet inburgering 2021 (Wi2021) uitvoerbaar en betaalbaar is, en dat gemeenten hiervoor voldoende financiering krijgen. Als er meer inburgeraars zijn dan verwacht en de kosten daardoor stijgen, wordt het budget bijgesteld.

Verdubbelen

Sinds de invoering van de wet in 2022 hebben gemeenten beter zicht op de werkelijke kosten. Tegelijkertijd merken ze dat er meer inburgeraars zijn dan voorzien. Het aantal is in 2023 flink gestegen en zal in 2025 en 2026 naar verwachting verdubbelen. Dat vraagt om extra financiering, stelt de VNG. Momenteel dragen gemeenten zelf bij aan de financiële middelen. Of zij moeten ‘ongewenste beleidskeuzes’ maken, zoals het laten ontstaan van lange wachtlijsten of een latere start van de inburgering.

Verslechtering

Voor zowel 2025 als 2026 is 100 miljoen euro nodig om de wet goed uit te voeren, meent de VNG. Maar het kabinet wil deze extra kosten niet vergoeden, ondanks eerder gemaakte afspraken. ‘Zonder voldoende financiering van de uitvoeringskosten kunnen gemeenten de Wet Inburgering niet goed uitvoeren’, schrijft de koepelorganisatie in een position paper. Genoeg geld is ‘noodzakelijk’ om inburgeraars een volwaardig inburgeringstraject te kunnen bieden. De VNG vreest dat dit anders leidt tot een verslechtering van de integratie en participatie van nieuwkomers.  

Huisvesting

Ook de aangekondigde asielmaatregelen hebben invloed op de inburgering. Los van de vraagtekens die gemeenten zetten bij deze kabinetsplannen, raken ze in ieder geval de groep inburgeraars. De Wi2021 hangt namelijk samen met de huisvesting van statushouders, terwijl het kabinet van plan is om de landelijke voorrangsregeling voor deze groep in te trekken. Gemeenten worden daardoor niet meer verplicht om statushouders te helpen aan passende woonruimte, waardoor zij voorrang op een sociale huurwoning verliezen.

Perspectief

Bovendien worden statushouders benadeeld door het afschaffen van de vergunning voor onbepaalde tijd en strengere eisen voor naturalisatie. ‘Het perspectief om een toekomst op te bouwen in Nederland ontbreekt’, signaleert de VNG. Dat heeft volgens de vereniging gevolgen voor hun mogelijkheden om de taal te leren, werk te vinden en te integreren. ‘Dit schaadt uiteindelijk de hele samenleving’, aldus de gemeenten.

Asielzoekers

Vanwege de hoge instroom van asielzoekers maakt het kabinet tussen nu en 2026 tijdelijk meer geld beschikbaar. Daarna dalen de uitgaven weer, omdat de regering minder asielzoekers verwacht. De Tweede Kamer behandelt deze week de begroting van het ministerie van Justitie en Veiligheid voor 2025. Dit departement krijgt vanaf volgend jaar het budget voor inburgering.