Nieuwe coalitie wil Spreidingswet intrekken

De nieuwe coalitie wil de Spreidingswet intrekken. Dat staat in het Hoofdlijnenakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB. Hiermee vervalt de financiële bonus voor gemeenten. Daarnaast willen de vier partijen direct een tijdelijke Asielcrisiswet, met maatregelen om ‘de acute asielinstroom en -opvangcrisis’ te bestrijden.

De nieuwe coalitie wil met het naar eigen zeggen strengste toelatingsregime ooit de asielinstroom inperken. In het voorlopige regeerakkoord staat dat ‘kansarme asielzoekers’ op aparte locaties moeten worden opgevangen, met een ‘versoberd en deels gesloten regime’. De rijksbijdrage aan de zogeheten Landelijke Vreemdelingen Voorziening (LVV) – de opvang die bekend werd als de bed-bad-broodregeling – wordt beëindigd. De eigen bijdrage aan opvang door ontheemden uit Oekraïne wordt verhoogd, en de financiering voor de gemeentelijke opvang wordt beperkt tot het meest basale.

Overlast

Verder vindt het nieuwe kabinet dat er harder moet worden opgetreden tegen overlastgevende en criminele asielzoekers. Bijvoorbeeld door ‘uitplaatsing’ uit de opvanglocatie. ‘In aanmeld- en opvanglocaties wordt strikt en streng opgetreden tegen geweld en overlast door asielzoekers, met name jegens vrouwelijke asielzoekers en asielzoekers met een LHBTIQ+ en/of christelijke achtergrond’, is te lezen in het Hoofdlijnenakkoord.

Inburgering

Wat betreft inburgering en integratie geldt het uitgangspunt ‘dat je één van ons bent als je meedoet en de Nederlandse waarden onderschrijft.’ Inburgeraars moeten leren over de Holocaust en de taaleis voor naturalisatie wordt verhoogd naar taalniveau B1. Huwelijksdwang en vrouwelijke genitale verminking worden aangepakt en nieuwkomers moeten, indien mogelijk, afstand nemen van hun andere nationaliteit. Ook krijgen statushouders geen voorrang meer bij het toewijzen van sociale huurwoningen.

Zorgen

Bij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) zijn er zorgen over de effecten van de maatregelen. Aan persbureau ANP laat de gemeentekoepel weten vragen te hebben over ‘de uitvoerbaarheid van de voorstellen over asiel en migratie’. De VNG toonde zich eerder nog voorstander van de Spreidingswet, maar heeft nog niet gereageerd op het plan om deze wet in te trekken. Een woordvoerder meldt dat er later nader wordt overlegd.

Ter Apel

De zorgen van de VNG worden gedeeld door de Groningse commissaris van de Koning (CdK) René Paas. ‘Vooralsnog is er in het aanmeldcentrum in Ter Apel een noodtoestand, met een crisis rond dwangsommen en brandveiligheid’, zegt de CDA’er. Paas is benieuwd hoe het nieuwe kabinet gaat zorgen voor uitstroom uit asielzoekerscentra (azc’s), en hoe ze de ramp die zich voltrekt het hoofd wil bieden.

Minder effectief

Het intrekken van de Spreidingswet en schrappen van voorrang voor statushouders bij het toewijzen van woningen aan erkende vluchtelingen zal het asielbeleid eerder minder effectief maken en de problemen vergroten, denkt hij. ‘We zijn niet goed in staat dit goed te organiseren, vrijwilligheid helpt niet. Ik heb met andere provincies hartstochtelijk gepleit voor de Spreidingswet. Het is belangrijk dat alle gemeenten meehelpen met de opvang van vluchtelingen. Zij moeten een huis, gemeenten moeten meewerken’.

Uitstroom

Het schrappen van voorrang voor statushouders bij toewijzing van woningen zal de uitstroom uit azc’s vertragen, denkt de commissaris. ‘Dat instrument slaan ze uit handen, en dat helpt niet de acute crisis in Ter Apel op te lossen.’ Over de voornemens afgewezen asielzoekers terug te sturen en de grenzen dicht te houden, zegt Paas: ‘Ik hoop dat het lukt, maar het heeft eerder niet gewerkt.’

Onbegrijpelijk

De Groningse gemeente Westerwolde vindt het ‘onbegrijpelijk’ dat de PVV, VVD, NSC en BBB af willen van de Spreidingswet. ‘We hebben ons als gemeentebesturen gezamenlijk uitgesproken voor het belang van de wet. Dat er nu drie maanden na het ingaan van de wet plannen liggen om deze niet uit te voeren is onbegrijpelijk’, zegt waarnemend burgemeester Leendert Klaassen (CDA) in een reactie op het Hoofdlijnenakkoord.

Reguleren

Klaassen vreest voor de gevolgen voor het aanmeldcentrum van het Centraal orgaan asielzoekers (COA) in Ter Apel, dat in de gemeente Westerwolde ligt. De waarnemend burgemeester noemt de Spreidingswet ‘het enige instrument dat er nu is om de instroom te reguleren’. ‘De plannen zoals die nu in de media beschreven worden, moeten – als ze al uitvoerbaar blijken – een oplossing bieden voor de lange termijn. Dat duurt jaren. Het probleem is er nu, ik ben vooral benieuwd hoe men dat denkt op te lossen’, zegt Klaassen verder. Hij wil snel in gesprek met de toekomstige bewindspersoon die zich met asiel gaat bezighouden.