‘Het ‘oplossen’ van zorgfraude is allesbehalve eenvoudig’

De Taskforce Integriteit Zorgsector trekt aan de bel. Ondanks de gezamenlijke inzet blijkt de aanpak van zorgfraude weerbarstig. Zaken worden complexer en fraudeurs weten meerdere zorgdomeinen te vinden. De geboekte voortgang op bijvoorbeeld het bestrijden van valse diploma’s ‘levert nog onvoldoende resultaten op’.

Rapporteren

De Taskforce Integriteit Zorgsector (TIZ) werkt aan het verstoren, stoppen en bestraffen van misbruik van zorggelden. In het samenwerkingsverband zijn onder meer de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), het Openbaar Ministerie (OM) en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) verenigd. In hun jaarbrief rapporteren ze over wat er het afgelopen jaar is bereikt, welke problemen er waren, en wat de prioriteiten en aandachtspunten zijn voor het komende jaar.

Onvoldoende

Ondanks de gezamenlijke inzet blijkt de aanpak van zorgfraude in de praktijk weerbarstig. ‘Het ‘oplossen’ van zorgfraude is allesbehalve eenvoudig. Zaken worden complexer, en fraudeurs weten meerdere zorgdomeinen te vinden’, schrijven de TIZ-leden in hun brief. De geboekte voortgang op bijvoorbeeld het bestrijden van valse diploma’s van zorgprofessionals ‘levert nog onvoldoende resultaten op’.

Malafide uitzendbureaus

De IGJ en de Inspectie van het Onderwijs (IvhO) constateerden eerder al dat het aantal meldingen over nepdiploma’s de laatste jaren is verdubbeld. Er is een toename van het gebruik van nagemaakte Verklaringen Omtrent het Gedrag (VOG’s). Daarnaast zien de toezichthouders geknoei met EVC-certificaten (Erkenning verworven competenties). Door deze frauduleuze praktijken, waarbij ook malafide uitzendbureaus een rol spelen, werkt er onbevoegd en ongekwalificeerd personeel in de zorgsector. Hiermee komt de kwaliteit en veiligheid van de zorg in gevaar.

Hiaten

De TIZ spreekt in dit kader over een zorgelijke situatie: ‘De verkenning laat zien dat toezicht alleen ontoereikend is om deze misstanden aan te pakken.’ De toenemende verwevenheid met criminaliteit maakt het nog verontrustender. ‘Er zijn situaties waar het toezicht hiaten kent, of waar door beleid (te) veel ruimte in de regels is’, aldus de taskforce.

Zorgmarkt

De afgelopen jaren vroegen de betrokken partijen aandacht voor nieuwe en bestaande knelpunten. Zo maakten zij eerder kenbaar dat het (te) eenvoudig is om toe te treden tot de zorgmarkt. ‘Er is behoefte aan gerichte maatregelen, waarmee in een zo vroegtijdig mogelijk stadium kan worden voorkomen dat misstanden plaatsvinden en fraude wordt gepleegd.’ De TIZ denkt hierbij aan het screenen van oprichters en bestuurders van nieuwe zorgbedrijven, en strikte(re) vergunningverlening.

Drempel

Wat dat laatste betreft krijgt de taskforce bijval van Den Haag. De Tweede Kamer nam in maart een amendement aan waarin de doelgroep voor de vergunningsplicht wordt uitgebreid. De in de Wet toetreding zorgaanbieders (Wtza) opgenomen drempel van ‘meer dan tien zorgverleners’ komt daarmee te vervallen. Iedere nieuwe zorginstelling moet een vergunning hebben, met uitzondering van solisten en onderaannemers. Bestaande zorgorganisaties die nu geen vergunning nodig hebben, maar dat straks wel moeten, krijgen automatisch een vergunning.

Plicht

Hoewel de TIZ positief is over deze wetswijziging, geldt de uitbreiding van de vergunningplicht alleen voor aanbieders die werkzaam zijn binnen de Wet langdurige zorg (Wlz) en de Zorgverzekeringswet (Zvw). Wmo- en jeugdhulpaanbieders hebben geen vergunning nodig. De taskforce wil daarom dat er ook wordt gekeken naar een vergunningsplicht voor deze zorgbedrijven.

Transparantie

Dit is de tweede jaarbrief van de TIZ die naar de Tweede Kamer is gestuurd. De brief volgde op een oproep van de Algemene Rekenkamer voor meer transparantie over de aanpak van zorgfraude. Een reactie van VWS-minister Fleur Agema (PVV) volgt begin 2025.