‘Uitzonderlijk pakket’ voor koopkrachtherstel

Het kabinet trekt 2,8 miljard euro uit voor koopkrachtherstel dit jaar, meldt minister Karien van Gennip (Sociale Zaken, CDA) vrijdag na afloop van de ministerraad. Van dat geld krijgen mensen met lage inkomens 800 euro voor de energierekening, in plaats van de 200 euro die eerder was toegezegd.

Oorlog

Ook gaan de accijnzen op brandstof per 1 april omlaag. Daarmee hoopt het kabinet een deel van de klap op te vangen van de hoge prijzen, als gevolg van de oorlog in Oekraïne. Het btw-tarief op energie gaat per 1 juli omlaag. Zo wil het kabinet ‘zowel de gezinnen, de middeninkomens als de kleine ondernemers’ helpen.

Slecht geïsoleerd

De vier grootste steden (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht) vroegen het kabinet mensen met een kleine portemonnee met 1000 euro te compenseren. ‘Helaas zijn het de inwoners van onze steden met de laagste inkomens die het hardst worden geraakt door de stijgende energieprijzen’, schreven de G4-wethouders. ‘Zij hebben veel vaker een flexibel energietarief, wonen vaker in slecht geïsoleerde huizen en besteedden al een veel groter deel van hun inkomen aan energie, voordat de prijzen explodeerden.’ De oproep werd ook gesteund door vakbond FNV.

Sterkste schouders

Volgens Van Gennip gaat het al om ‘enorme bedragen’ die ‘gezinnen met de laagste inkomens echt helpen’. Het kabinet heeft bewust gekozen voor een deels gericht pakket. ‘We kunnen niet alles voor iedereen compenseren, de sterkste schouders moeten de zwaarste lasten dragen.’

Laagste inkomens

De G4-wethouders roepen het kabinet bovendien op om ‘nu echt werk te maken van een inhaalslag voor de laagste inkomens. Niet een stijging van een paar procent, maar haast maken met de aangekondigde herijking van het sociaal minimum.’ Minister Carola Schouten (Armoedebestrijding, ChristenUnie) geeft toe dat het koopkrachtpakket op zijn hoogst de pijn van de prijsstijgingen dempt.

Druppel

Als het kabinet niets doet aan de lage inkomens, is lokale armoedebestrijding immers een ‘druppel op een gloeiende plaat’, vinden de wethouders. ‘Als een gezin niet genoeg geld heeft om genoeg eten te kopen, heeft het weinig zin om de kinderen gratis sportlessen aan te bieden.’

Evenwichtig

Eerder kwam er kritiek op de uitgelekte maatregelen om de accijnzen te verlagen. Dat zou juist een dure en te weinig gerichte stap zijn. ‘Ik vind het een evenwichtig en uitzonderlijk pakket in uitzonderlijke tijden’, zegt de bewindsvrouw daarop.

Gasopbrengsten

Het geld komt bovenop de honderden miljoenen die het kabinet eind vorig jaar al opzij zette wegens de hoge gasprijzen. De miljarden komen deels uit de hogere gasopbrengsten (door de hogere prijzen) en deels uit het reservepotje met Europees geld om klappen op te vangen door het vertrek van de Britten uit de Europese Unie. Het kabinet vindt het ingrijpen ‘nu het belangrijkste’. De staatsschuld loopt hierdoor niet verder op.

Inkomstenkant

Het kabinet heeft bewust de belastingen niet verhoogd om de 2,8 miljard op te hoesten waarmee de pijn van de hoge prijzen moet worden verzacht. Ook wilde het kabinet het bedrag niet in de staatsschuld laten lopen, ‘omdat je dan de rekening tóch weer bij iedereen neerlegt’, aldus staatssecretaris Marnix van Rij (Fiscaliteit, CDA). ‘Normaal gesproken zou je het geld uit de inkomstenkant halen’, zegt Van Rij. ‘Maar we hebben een uitzondering gemaakt op de begrotingsregels, zonder dat andere departementen daar nadeel van bevinden.’

Crisissituatie

Het kabinet maakt met het besluit de accijnzen te verlagen ook een uitzondering op de trend dat groene en gezonde gewoonten fiscaal worden gestimuleerd, en vervuilende keuzes juist duurder worden gemaakt. Dat is volgens Van Rij in de huidige crisissituatie niet meer dan logisch. ‘Nu zijn er situaties dat mensen niet eens de auto kúnnen gebruiken, omdat wat ze aan de pomp moeten betalen gewoon veel te duur is.’ (ANP/Redactie)