Europese waterkwaliteit onder druk: Nederland scoort laag

Europa staat voor grote uitdagingen op het gebied van waterbeheer, vooral nu de druk op zoetwatervoorraden toeneemt. Om de waterkwaliteit te verbeteren en toegang tot voldoende schoon drinkwater te waarborgen, zijn maatregelen nodig, zo stelt de European Environment Agency. Maar vooralsnog doet de EU, en zeker ook Nederland, te weinig om het water schoon te houden. 

Waterstress en klimaatverandering

Een van de grootste bedreigingen voor de waterzekerheid in Europa is waterstress. Dat doet zich voor wanneer de vraag naar water in een bepaald gebied groter is dan de beschikbare hoeveelheid schoon water. Op dit moment speelt dat in 20 procent van het Europese grondgebied. Dat heeft gevolgen voor 30 procent van de bevolking in Europese lidstaten. Deze cijfers dreigen nog verder te stijgen door klimaatverandering. In bepaalde delen van Europa is de hoeveelheid hevige regenval toegenomen, met als gevolg vaker voorkomende overstromingen. Dit brengt niet alleen het welzijn van mensen in gevaar, maar bedreigt ook natuurlijke ecosystemen. De noodzaak om deze overstromingsrisico's betaalbaar en duurzaam te beheren, wordt steeds urgenter, stellen de onderzoekers. In gebieden waar overstromingen toenemen, lopen mensenlevens en economische belangen gevaar. Tegelijkertijd zorgt de klimaatverandering voor langere periodes van droogte, wat de druk op waterbronnen nog verder vergroot.

Kwaliteit van Europese wateren

De Europese waterkwaliteit is op veel plaatsen zorgwekkend, concludeert de Europese Milieudienst. In 2021 voldeed slechts 37 procent van de Europese oppervlaktewateren aan de norm voor een goede ecologische toestand. Ook de chemische toestand van water laat te wensen over: slechts 29 procent van de Europese wateren voldeed aan de gestelde normen. Nederland, als waterland bij uitstek, zou het voortouw moeten nemen in deze kwesties. Maar uit een rapport van de Universiteit Wageningen van begin vorig jaar bleek dat de waterkwaliteit in Nederland het slechtste is van alle Europese lidstaten. De waterkwaliteit in Nederland wordt vooral aangetast door verontreinigingen uit de landbouw en chemische stoffen zoals kwik. Vorige maand bleek ook dat Nederland in 2027 niet aan alle verplichte doelen zal voldoen om de waterkwaliteit op peil te houden. 

Vervuiling door landbouw

De landbouwsector draagt volgens de Milieudienst een grote verantwoordelijkheid voor de verontreiniging van water in Europa. Intensief gebruik van pesticiden en toegevoegde meststoffen vervuilt zowel oppervlaktewater als grondwater. Hoewel grondwater in Europa in betere staat verkeert – 77 procent heeft een goede chemische toestand en 91 procent een goede kwantitatieve toestand (geen overmatige onttrekking) blijft ook hier de druk groot. Nieuwe technologieën en duurzame landbouwpraktijken kunnen volgens de onderzoekers een deel van de oplossing bieden. 'Door efficiënt watergebruik en minder vervuilende productiemethoden in te zetten, kan de landbouwsector bijdragen aan een schoner en duurzamer waterbeheer.'