Noorden blijft tegen kabels onder Schiermonnikoog

Tot donderdag kon bezwaar worden gemaakt, en dat deden de noordelijke overheden. Hun protest geldt het ontwerpbesluit van het ministerie voor Klimaat en Groene Groei voor de leiding- en kabeltrajecten tussen nieuwe windparken in de Noordzee en de provincies Groningen en Friesland. Deze zomer gaat klimaatminister Sophie Hermans daar een klap opgeven. Maar de noordelijke overheden willen totaal andere routes dan het kabinet. Routes die niet onder Waddeneilanden door lopen, en niet door de kuststrook. Eén reden is dat het Waddengebied zijn UNESCO-status moet behouden, en UNESCO kijkt mee.

Haast

Het ministerie van KGG wist ook vorig jaar al van de bezwaren van de noordelijke overheden, maar bracht afgelopen februari alsnog de eigen voorkeurtrajecten als officieel ontwerpprogramma in consultatie. De redenen dat Den Haag volhardt, zijn onder meer dat de routes die het Noorden wil (langszij de Waddeneilanden en door het Eems-Dollardgebied) meer geld kosten en ook tijd, terwijl haast is geboden. Daarnaast botsen ze ten dele op Duitse bezwaren.

Zie hieronder de voorkeursroute van het ministerie, in een illustratie uit het ontwerpprogramma. Het gaat om de windenergie van twee nog aan te besteden windparken die vele tientallen kilometers ten noorden van Ameland en Schiermonnikoog komen. Het bovenste park heet Doordewind, en zal stroom leveren aan de industrie in de Eemshaven. Het onderste park heet Ten Noorden van de Waddeilanden, en wordt gebruikt om ter plekke waterstof te produceren die ingevoegd zal gaan worden op het Waterstofnetwerk Nederland.

Voorkeuren

De benodigde kabels voor de stroom van Doordewind wil het ministerie onder Schiermonnikoog door laten lopen, bij het Groningse Kloosterburen aan land laten komen en via de kuststrook oostwaarts naar de Eemshaven brengen. De waterstofleidingen vanaf Ten Noorden van de Waddeneilanden moeten of onder Ameland door lopen of via het Friese Moddergat gaan, en dan zuidelijker aanhaken op het waterstofnetwerk. Tussen die twee routes kiest KGG later.

Voor andere windparken in de toekomst verkent het ministerie nog twee extra mogelijke routes via het Eems-Dollardgebied, tussen de Waddeneilanden Rottumerplaat en Borkum in. De noordelijke overheden hebben nu direct al een voorkeur voor deze routes. Ze willen geen leidingen onder Schiermonnikoog door en via de kustregio. Wat waterstof betreft willen zij eerst een onderzoek van Gasunie afwachten, naar mogelijk hergebruik van oude gasleidingen.

Schiermonnikoog

Het is het ministerie van KGG niet gelukt de noordelijke overheden te overtuigen, al is het ministerie in het ontwerpbesluit ingegaan op alle bezwaren die zij eerder naar voren schoven. Inderdaad, zo noteert Den Haag, zal de Schiermonikoog-route gevolgen hebben voor de natuur. Maar om de schade zo klein mogelijk te houden gaat landelijk netbeheerder TenneT onder het eiland door boren en bovendien gebruik maken van een Wadtrencher, ‘een voertuig op rupsbanden met minimale druk op de ondergrond’.

Kustregio

Daarna moeten de kabels via de Groningse kustregio naar de Eemshaven, door een landbouwregio. De noordelijke overheden vrezen dat deze aanleg uitloopt op extra verzilting, schade aan de waterkeringen en problemen voor het cultuur-historische landschap. Het ministerie zegt samen met TenneT, lokale grondeigenaren en LTO Noord naar oplossingen te zullen kijken voor de verziltingsrisico's. Maar LTO Noord gaf kortgeleden nog aan hier geen heil in te zien. ‘We hebben de afgelopen maanden meerdere malen aangegeven dat de beoogde route wat ons betreft onbespreekbaar is’, schreef de belangenorganisatie begin maart.

Twee routes

Maar wat is dan het alternatief? Het noorden prijst twee routes: de Eemshaventunnelvariant en/of de Oude Westereemsroute. Beiden lopen door de Eems-Dollard, zoals te zien is op de illustratie hierboven.

Bij de tunnelroute gaat het om een opgespoten werkterrein bij Ballonplaat, boven Rottumerplaat, waarvandaan meerdere tunnels onder de Waddenzee door naar de Eemshaven zullen lopen. Eén probleem is dat dit project technisch moeilijker is en pas in 2036 klaar, en waarschijnlijk ook dan niet. Het ministerie verwijst hierbij naar de recente vertraging van de Delta Rhina Corridor, de leidingen tussen de Rotterdamse haven via Noord-Limburg naar Noordrijn-Westfalen.

De Duitsers

De Oude Westereemsroute is vooral bestuurlijk problematisch, omdat dit traject door het verdragsgebied met Duitsland loopt. De Duitsers vrezen zoveel problemen voor de scheepvaart, dat het ministerie spreekt van een ‘patsstelling’. ‘Gebaseerd op eerdere projecten in het Eems-Dollard Verdragsgebied (zoals de COBRA-kabel) is de afstemming met de Duitse instanties een nauwkeurig en intensief diplomatiek proces, wat naar schatting drie jaar extra tijd kan vergen.’ De COBRA-kabel is een onderzeese hoogspanningsverbinding tussen Nederland en Denemarken.

Anders dan het ministerie denken de noordelijke overheden wel degelijk dat de Duitsers nog te vermurwen zijn. ‘Desgewenst willen en kunnen wij u ondersteunen bij de gesprekken hierover met de Bondsregering van Duitsland’, schrijven zij. ‘Na een hoopvolle brief van de betrokken ambassadeurs in 2022 zien wij nog steeds kansen om de Bondsregering de voordelen te laten inzien van deze route, gelet op de transitie-opgaven waar ook Duitsland voor staat en de gezamenlijke opdracht om Werelderfgoed Waddenzee te beheren en te behouden.’