Klimaat bedreigt groene ambities waterschappen

Waterschappen werken steeds duurzamer, zo blijkt uit de door Arcadis opgestelde Klimaatmonitor over het jaar 2023. Maar het extreem natte najaar kostte de gemalen extra inzet, waardoor het stroomgebruik met 8 procent steeg. Het is nog maar de vraag of waterschappen aan de strenger wordende Europese regels ten aanzien van energie-efficiëntie kunnen voldoen.

Gestaag

De waterschappen vergroenen langzaam maar gestaag. In 2023 wisten ze blijkens de Klimaatmonitor hun gezamenlijke CO2-emissies met 14 procent te verlagen. De door hen zelf opgewekte duurzame energie steeg met 8 procent. Ook het duurzaam opdrachtgeverschap kreeg vorig verder gestalte: zes op de tien waterschappen heeft dit inmiddels vertaald naar een implementatieplan. Wel blijft de aandacht voor biodiversiteit daar nog bij achter: slechts 6 van de 21 waterschappen nemen de aandacht hiervoor en natuurinclusief bouwen structureel mee in hun opdrachtgeverschap.

Energieneutraal

Ondanks de voortschrijdende vergroening zal het de waterschappen niet lukken om – zoals de bedoeling was – al in 2025 volledig energieneutraal te zijn. Dat wordt volgens bestuursleden Erik den Hertog en Sander Mager van de Unie van Waterschappen op z’n vroegst twee jaar later: in 2027.

Maximum

En het is de vraag of de vergroening voor Europa snel genoeg gaat. De Brusselse eisen om efficiënter met energie om te gaan, wringen blijkens de Klimaatmonitor met ‘de stijgende energiebehoefte om in de toekomst aan de waterkwaliteitseisen te kunnen voldoen’. Europa legt voor 2030 een maximum energiegebruik voor de waterschappen vast.  

Congestie

Arcadis signaleert in de monitor dat het energiegebruik van de waterschappen stijgt als gevolg van de toenemende bevolking, strengere waterkwaliteitseisen en de impact van klimaatverandering op het beheer van het oppervlaktewater. Ook de toenemende congestie op het stroomnet gooit roet in het eten, waardoor ‘kerntaken nu al worden geraakt’.

Aquathermie

Volgens de monitor schieten veel waterschappen nog tekort in hun aandacht voor aquathermie. Informatie over uitgevoerde projecten was ‘niet altijd beschikbaar en/of volledig’. Dat moet beter, gezien de ‘enorme potentie van aquathermie als warmtebron in de gebouwde omgeving’.