Geen volledig zicht op het aantal Woo-ambtenaren

Het beeld is dat de capaciteit voor de afhandeling van Woo-verzoeken bij ministeries de afgelopen jaren fors is uitgebreid, maar op dit moment is geen volledig zicht op hoeveel fte exact bezig is met het behandelen van Woo-verzoeken. Dat schrijft minister Judith Uitermark van BZK aan de Kamer.

Veel verschillende medewerkers

Uit de invoeringstoets bleek dat het bij ministeries onbekend is hoeveel fte exact bezig is met de behandeling van Woo-verzoeken, stipten Tweede Kamerleden Henri Bontenbal en Inge van Dijk (CDA) aan. ‘Het is uitdagend om hier volledig zicht op te krijgen gelet op de vele verschillende medewerkers die direct of indirect betrokken zijn bij de uitvoering van de Woo en de afhandeling van Woo-verzoeken’, antwoordt Uitermark. ‘Tegelijkertijd vind ik het wel van belang om hier beter zicht op te krijgen.’

Onderzoek uitvoeringslasten

Het kabinet wil toewerken naar een ‘goed werkend en uitvoerbaar openbaarheidsstelsel’, zowel voor verzoekers als voor bestuursorganen. ‘Mede om die reden wordt ook het onderzoek naar de concrete uitvoeringslasten, kosten en benodigde capaciteit voor de afhandeling van Woo-verzoeken uitgevoerd.’ Uitermark wil het onderzoek zo snel mogelijk laten starten en verwacht dat het in het eerste kwartaal van 2025 kan worden opgeleverd.

Ook decentrale overheden

Interessant is dat Uitermark meldt dat ook  de uitvoeringslasten voor decentrale overheden in het onderzoek worden meegenomen. Bontenbal en Van Dijk vroegen hiernaar, aangezien vooral gemeenten tegen grote druk op de uitvoering aanlopen. De minister gaat hierover in gesprek met de VNG, het IPO en de UvW. Ook treedt ze in contact met de organisatie van de Tweede Kamer om ook de uitvoeringslasten van Woo-verzoeken ingediend bij de Tweede Kamer-organisatie mee te nemen.

Niet maatschappelijke opbrengsten

Het aangekondigde onderzoek is expliciet gericht op de uitvoeringslasten, kosten en benodigde capaciteit voor de afhandeling van Woo-verzoeken, benadrukt Uitermark, en niet hoe die zich tot de maatschappelijke opbrengsten verhouden. ‘Het meenemen van de maatschappelijke opbrengsten zou het onderzoek compliceren en vertragen.’ Wel wordt in het kader van het Actieplan Open Overheid 2023-2027 al een onderzoek naar de maatschappelijke baten van transparantie uitgevoerd.

Uitwassen uitvoeringspraktijk

Onderzoeken hoe in de Woo een belangenafweging kan worden geïntroduceerd tussen de maatschappelijke kosten en opbrengsten van een verzoek, ‘gezien de uitwassen in de uitvoeringspraktijk’, zoals de CDA-Kamerleden voorstellen, wil Uitermark nog niet. Pas als de verschillende onderzoeken zijn afgerond, gaat ze met de Kamer in gesprek over welke maatregelen er aanvullend nodig zijn om de Woo beter uitvoerbaar te maken.

Misbruik en oneigenlijk gebruik

Uitermark wil met de koepels van de medeoverheden in overleg over wat er nodig is om misbruik en oneigenlijk gebruik van de Woo tegen te gaan. ‘Daarbij wil ik in eerste instantie bezien wat binnen de huidige kaders van de Woo al mogelijk is.’ De CDA-Kamerleden hopen dat Uitermark aan de slag gaat met een wetswijziging ‘in lijn met de aanbevelingen uit de invoeringstoets om misbruik van de Woo tegen te gaan en daarbij ook de begrenzingen meenemen zoals die in Duitsland en Estland gelden’. Maar Uitermark wil eerst de onderzoeksresultaten afwachten om op basis daarvan een ‘goed onderbouwd besluit’ te kunnen nemen over wat adequate maatregelen zijn voor een beter uitvoerbare Woo.