Omslag in denken over vuurwerk: dan maar verbieden

Maar liefst 85 procent van de Nederlanders vindt het niet langer verantwoord om op de oude manier met het afsteken van vuurwerk door te gaan. Twee op drie Nederlanders (65%) zijn nu voor een algemeen vuurwerkverbod, waar dat in november nog 50 procent was. Dat “het afsteken van vuurwerk een mooie traditie” is, wordt nog gevonden door 44 procent. In 2016 vond 61 procent dat. De steun voor een verbod is bij kiezers van bijna alle partijen in deze mate toegenomen. Alleen de kiezers van Forum voor Democratie zijn niet in meerderheid voor een algeheel verbod.

Als er een vuurwerkverbod komt lijken de gemeenten aan zet: ruim zeven op de tien Nederlanders vinden dat hun gemeente dan professionele vuurwerkshows op een centrale plaats moet organiseren. Bovendien zegt bijna twee derde van de vuurwerkafstekers te willen stoppen bij een vuurwerkverbod, als er in plaats daarvan een vuurwerkshow wordt georganiseerd.

Dit blijkt uit onderzoek dat I&O Research in de tweede week van januari 2020 uitvoerde.

(1) De periode van afname van de vragenlijst is door de jaren enigszins verschoven (voor de veldwerkperiodes zie rapport, hoofdstuk 4 ). Daardoor is een klein tijdseffect niet uit te sluiten.

I&O-onderzoeker Peter Kanne vergelijkt de omgeslagen stemming in de Volkskrant van 18 januari met de relatie tussen een teleurgestelde ouder en zijn ongehoorzame kind: ‘Het is alsof dit de laatste kans was voor een knalrijke jaarwisseling. Het merendeel van de Nederlanders is het erover eens dat het zo niet langer kan en een verbod de enige optie is.’

Een deelnemer aan het onderzoek: “Het lijkt rond oud en nieuw wel oorlog. Ik zie op straat jongeren vuurwerk gooien naar moeders met kinderen en naar ouderen, gehandicapten en naar dieren. Onbegrijpelijk dat dit mag.”

Zeven op tien achter advies OVV: knalvuurwerk en vuurpijlen verbieden, siervuurwerk behouden

Begin januari verklaarde het kabinet te willen komen tot serieuze inperking van de toegestane soorten consumentenvuurwerk. Minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid ziet het advies van de Onderzoeksraad voor Veiligheid uit 2017 (OVV: knalvuurwerk en vuurpijlen verbieden, siervuurwerk blijft legaal) als ‘een belangrijke leidraad’. Daarmee lijkt het kabinet niet alleen aan te sluiten bij een Kamermeerderheid, maar ook bij het gevoel in de samenleving, blijkt uit dit onderzoek van I&O Research. Zeven op tien Nederlanders staan achter het OVV-advies. Het merendeel van de Nederlanders vindt het op deze manier te schadelijk voor de veiligheid van mensen en dieren. Daarnaast worden de hoge financiële kosten en de schadelijke effecten voor het milieu genoemd.

Gemeenten aan zet: indien vuurwerkverbod dan centrale vuurwerkshow

Indien een vuurwerkverbod gecombineerd wordt met professionele vuurwerkshows op een centrale plaats in de gemeente, neemt de steun van het Nederlandse publiek nog iets toe: 69 procent is daar voor (was van 55 procent). Zoals een ChristenUnie-kiezer het stelt:

“Helemaal verbieden en enkel de gemeente een vuurwerkshow laten organiseren. Dit verbindt en is veel veiliger voor omstanders. Mijn hond hoeft niet mee en zal er dan ook geen last van hebben. Het voorkomt 15 miljoen schade en mensen kunnen bijdragen aan shows in plaats van 77 miljoen uitgeven.”

Vuurwerkverbod zal afsteken vuurwerk verminderen

Bijna de helft (46%) van de vuurwerkafstekers zegt zeker te stoppen bij een vuurwerkverbod, als er in plaats daarvan op een centrale plaats een professionele vuurwerkshow wordt georganiseerd, nog eens 19 procent zou dit waarschijnlijk doen. Vooral degenen met iemand in het gezin die vuurwerk afsteekt – voornamelijk inwonende kinderen – zien hiertoe mogelijkheden. Dit laatste is goed te vergelijken met het alcoholverbod voor 16- en 17-jarigen: dat is makkelijker te verbieden door ouders als het van de wetgever (ook) niet meer mag. 
Maar liefst driekwart (73 procent) van alle Nederlanders heeft er vertrouwen in dat “als er een verbod van vuurwerk voor particulieren komt, het afsteken van vuurwerk met de jaarwisseling drastisch zal verminderen”. Kiezers van alle partijen geloven dit.  

Verantwoording

I&O Research voerde dit onderzoek uit van vrijdag 10 tot en met dinsdagochtend 14 januari 2020. In deze periode werkten 2.221 Nederlanders van 18 jaar en ouder mee aan het onderzoek. De deelnemers zijn geselecteerd uit het I&O Research Panel (n=2.066), aangevuld met leden van PanelClix (n=155).

De onderzoeksresultaten zijn na herweging op geslacht, leeftijd, regio, opleidingsniveau en stemgedrag bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2017 representatief voor Nederlanders van 18 jaar en ouder, voor wat betreft deze achtergrondkenmerken. Dit is uitgevoerd conform de richtlijnen van de Gouden Standaard.

Bronvermelding

Overname uit deze publicatie is alleen toegestaan met expliciete vermelding van I&O Research als bron.

Het volledige rapport

Het hele rapport is hier te downloaden.