Vroeg-erop-af voorkomt schuldenproblematiek

Een daling in het aantal huisuitzettingen, een afname van het aantal mensen dat een schuldhulpverleningstraject doorloopt. De Vroeg- Eropaf-aanpak van de gemeente Amsterdam lijkt effectief te zijn. Onder meer het Verwey Jonker-Instituut deed onderzoek naar de aanpak en selecteerde adviezen en tips die andere gemeenten ook kunnen toepassen.

Ervaringsvrijwilligers

Pas je wijze van contactleggen aan op de doelgroep. Benader jongeren via WhatsApp en ouderen meer face-to-face. Laat diverse mensen met ervaringskennis aan het woord in brieven of filmpjes. En blijf de aanpak evalueren en aanpassen. Dat zijn enkele tips uit het recent verschenen onderzoek Drie verkenningen voor het optimaliseren van de Vroeg eropaf aanpak in Amsterdam door onder meer het Verwey-Jonker Instituut. Het onderzoek maakt deel uit van een groter onderzoek Eerder uit de schulden, wat werkt dat drie jaar geleden werd opgestart. ‘We hebben bijvoorbeeld ook onderzoek gedaan naar jongeren en schulden en de inzet van ervaringsvrijwilligers’ licht Marjolein Odekerken, van het Verwey Jonker Instituut toe.’

Schuld lager

De gemeente Amsterdam werd apart onder de loep genomen omdat het percentage inwoners met betalingsachterstanden dat bereikt wordt door de hulpverlening opvallend veel hoger is dan gemiddeld. Landelijk is dat 18 procent, het cijfer in Amsterdam is 79 procent. De gemeente Amsterdam startte vijftien jaar geleden met de (ontwikkeling van de) Vroeg-Eropaf-aanpak. Die aanpak lijkt vruchten af te werpen. Zo is de gemiddelde schuld in Amsterdam lager dan het landelijk gemiddelde. 

Combinatie 

In het recent verschenen overkoepelende rapport is komen de drie eerdere onderzoeken die naar de Amsterdamse Vroeg-Eropaf-aanpak werden gedaan samen. ‘De meest belangrijke en opmerkelijke conclusie is dat er niet één succesformule is die gemeenten kunnen inzetten om bewoners beter te bereiken’ vertelt Odekerken. ‘Het is juist de combinatie van de verschillende vormen van contact die de grootste slagingskans biedt. Dus niet alleen die brief schrijven maar ook bellen en op huisbezoek gaan. Volhardendheid van de medewerkers is erg belangrijk.’ 

Uitvoering 

Bovendien zijn niet alleen de acties zelf maar ook de manier waarop je die uitvoert van belang. Zo is een brief vaak het eerste contactmoment, dus zorg ervoor dat die letterlijk en figuurlijk binnenkomt, is het advies. Spreek mensen bijvoorbeeld zo persoonlijk mogelijk aan, dus niet met ‘beste meneer/ mevrouw’ maar met ‘beste en dan hun voor- en achternaam’. 

Een andere conclusie is dat de volgorde van de informatie in de brief belangrijk is. Eerst aangeven waarom de bewoners de brief ontvangen en dan uitleggen wat het buurteam kan betekenen, blijkt beter te werken dan omgekeerd. ‘En je kunt als medewerker hulp aanbieden maar hoe je die hulp aanbiedt is cruciaal’ vervolgt Odekerken. ‘Vragen naar de situatie van de bewoners en hoe het met hen gaat, is essentieel.’ 

Veel vrijheid 

De tips in het rapport zijn laagdrempelig en makkelijk toepasbaar voor andere gemeenten. Alhoewel Amsterdam als grote stad natuurlijk meer capaciteit en budget heeft om zo’n aanpak uit te voeren, erkent Odekerken. ‘Zo hebben de buurtteams in Amsterdam veel vrijheid. Ze hebben meerdere medewerkers die tijd hebben om inwoners te bezoeken en hoeven niet een bepaald aantal bewoners per dag te bezoeken. Dat maakt het makkelijker. Want als je eenmaal binnen bent, ben je niet binnen tien minuten weer weg.’