Duizenden op wachtlijst Beschermd Wonen

Duizenden kwetsbare inwoners wachten op een plek in een locatie voor Beschermd Wonen. Dat blijkt uit onderzoek van Pointer. In meer dan veertig van de 44 centrumgemeenten zijn er wachttijden, die kunnen oplopen tot twee jaar of langer.

Beschermd Wonen (BW) is bedoeld voor 18-plussers met psychische problemen die nog niet zelfstandig kunnen wonen, maar ook niet in een ggz-instelling horen. Op de locatie krijgen ze indien nodig hulp met het dagelijks leven en extra begeleiding. De bedoeling is cliënten klaar te stomen om op zichzelf te kunnen wonen in een eigen huis.

Centrumgemeenten

De 44 centrumgemeenten zijn verantwoordelijk voor deze woonvorm. Op twee centrumgemeenten na moeten de kwetsbaren overal wachten, blijkt uit een rondgang van Pointer. Het onderzoeksjournalistieke platform heeft alle centrumgemeenten bevraagd. Alleen de gemeente Zaanstad heeft geen gegevens verstrekt.

Instroom, doorstroom, uitstroom

Hoe lang inwoners moeten wachten op een BW-plek verschilt per centrumgemeente en aanbieder. In sommige centrumgemeenten gaat het om enkele weken, terwijl bij aanbieders in onder meer Haarlem, Arnhem en Den Haag kwetsbaren zelfs twee jaar of langer moeten wachten. ‘Dit laat zien dat de hele instroom, doorstroom en uitstroom compleet is vastgelopen’, zegt Esmé Wiegman, directeur van de landelijke branchevereniging Valente.

Woonaanbod

Dat cliënten zo lang moeten wachten komt onder andere omdat het moeilijk is om vastgoed te vinden om een BW-locatie te realiseren. Vanwege het gebrek aan regulier woonaanbod is het vervolgens lastig om bewoners te laten doorstromen naar een zelfstandige woning. Óf de plek waar de mensen zitten is niet geschikt en ze willen naar een andere voorziening. ‘Vooral voor mensen met complexe problematiek is het moeilijk de juiste plek te vinden’, stelt Pointer.

Muurvast

Nienke Boesveldt constateert een mismatch tussen zorginstellingen en de woningcoöperaties. Zij is onderzoeker Beschermd Wonen aan de Universiteit van Amsterdam. ‘De zorginstellingen zijn afhankelijk van het aanbod van woningen van de coöperaties. In de praktijk blijkt dat vaak niet goed afgestemd, waardoor er geen woning beschikbaar is’, zegt Boesveldt. ‘Als er een cliënt wil uitstromen is er geen woning beschikbaar en andersom. De regie mist. Het zit muurvast.’

Overbruggingszorg

In de tussentijd zitten de wachtenden nog in een ggz-kliniek, een dag- of nachtopvang, of ze zijn opgenomen in hun eigen netwerk. Sommige gemeenten bieden hen overbruggingszorg aan totdat er een BW-plek vrijkomt.

Voorrang

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) schrijft in een reactie dat de gemeenten zich zorgen maken over de wachtlijsten. ‘De krapte op de woningmarkt speelt een grote rol bij het ontstaan van wachtlijsten in Beschermd Wonen. Mensen die klaar zijn om door te stromen, kunnen geen woning vinden en daardoor ‘verstopt’ de boel. Allerlei groepen verdringen zich om voorrang te krijgen op een woning.’