Ruim 300.000 euro aan ‘daklozenboetes’ in 130 gemeenten

Vorig jaar werden in 130 gemeenten boetes uitgedeeld voor overtredingen die vaak dakloze mensen treffen, zoals bedelen, ‘wildkamperen’ en slapen op straat. In totaal werden er 2.170 ‘daklozenboetes’ opgelegd, goed voor een bedrag van meer dan 300.000 euro. Ook in kleinere gemeenten werden bekeuringen uitgeschreven.

Dat blijkt uit een analyse van politiek econoom Merel van Rooy, fellow bij het Instituut voor Publieke Economie. Volgens haar berekeningen zijn er vorig jaar 2.170 ‘daklozenboetes’ uitgedeeld, gemiddeld zes per dag. ‘Dit is een fractie van wat er werkelijk gegeven wordt en waarmee gedreigd wordt’, schrijft Van Rooy. In haar onderzoek heeft ze boetes voor wildplassen, het niet kunnen tonen van een identiteitsbewijs, samenscholing en ‘rondhangen’ namelijk niet meegenomen.

Bedelen

Bij elkaar gaat het om meer dan 300.000 euro. Een boete voor slapen op straat bedraagt 170 euro; bedelen ‘kost’ 110 euro. Rotterdam en Den Haag zijn koplopers, met gemiddeld één ‘daklozenboete’ per dag. Deze gemeenten worden gevolgd door Amsterdam (241 boetes), Vlaardingen (112), Bergen op Zoom (61), Utrecht (55), Nijmegen (55), Venlo (54), Maastricht (51) en Leiden (45).

Arbeidsmigranten

Vooral enkele kleinere gemeenten vielen Van Rooy op. Bijvoorbeeld Vlaardingen en Bergen op Zoom (respectievelijk 76.409 en 69.694 inwoners in 2024). Deze gemeenten staan op plek 4 en 5, na Amsterdam en voor grote steden als Utrecht en Nijmegen. ‘Vlaardingen is als kleine gemeente een bijzondere vierde. De gemeente ‘kampt’ met arbeidsmigranten die na het verlies van hun werk in het Westland dakloos worden en in Vlaardingen op straat komen te staan’, licht Van Rooy in NRC toe.

Deurwaarder

Volgens Van Rooy denken mensen ten onrechte dat deze boetes niet worden geïnd: ‘De boetes gaan het CJIB-systeem in en worden bij niet-betalen verhoogd. Zodra iemand opkrabbelt, een huis vindt en zich inschrijft, activeert het inningssysteem weer en gaat de deurwaarder op pad.’

Extra belast

Overigens worden veel boetes door stichtingen met succes aangevochten, stelt Van Rooy. Maar hierdoor wordt de rechtspraak extra belast. Hetzelfde geldt voor deze stichtingen, die deels met subsidies in stand worden gehouden.