Niet per se duurder: inkopen van zorg via open house

Veronderstelde nadelen van inkopen van zorg via open house kunnen niet worden bewezen, blijkt uit onderzoek. Het hangt er vooral vanaf of gemeenten hun zaken op orde hebben.

Eisen

Bij open house kunnen inwoners zelf een zorgaanbieder kiezen die voldoet aan de eisen van de gemeente. Anders dan bij aanbesteden wedijveren zorgbedrijven bij open house niet om een contract. Gemeenten contracteren alle partijen die aan de eisen voldoen.

Verzet

Tegen inkoop via open house bestaat veel politieke weerstand. Voormalig minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge (CDA) wilde ervanaf. Zijn opvolger staatssecretaris Maarten van Ooijen (ChristenUnie) wilde open house beperken om de groei van het aantal zorgbedrijven aan banden te leggen. In april nam de Tweede Kamer een motie aan die het kabinet oproept deze vorm van inkoop onmogelijk te maken. Open house zou leiden tot ‘onwenselijke concurrentie’, ‘onrealistische tarieven’ en de opkomst van ‘commerciële jeugdzorgaanbieders’.

Geen bewijs 

Het Public Procurement Research Centre (PPRC) en Significant Public onderzochten in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) de effecten van open house in het sociaal domein. In weerwil van de kritiek zien de onderzoekers geen bewijs voor de veronderstelde nadelen. Op winst gerichte aanbieders en beperkte controle op de zorgkosten komen voor, maar dit gebeurt ook bij andere vormen van inkoop.

Beeldvorming

Of open house geschikt is als inkoopsysteem, hangt af van de situatie en hoe het wordt uitgevoerd. ‘Niet het instrument, maar hoe gemeenten het in de praktijk toepassen leidt tot nadelige gevolgen – en dit is niet anders bij andere inkoopsystemen’, aldus onderzoekers Maarten Batterink (Significant) en Niels Uenk (PPRC). De auteurs kwalificeren de negatieve beeldvorming rondom open house als ‘ongefundeerd’ en ‘grotendeels onterecht’.