VNG wil geen extra zorgtaken voor gemeenten

Gemeenten willen geen extra zorgtaken zolang het Wmo- en jeugdstelsel instabiel en onhoudbaar is. Dat staat in een brief van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) aan de VWS-woordvoerders in de Tweede Kamer. De gemeentekoepel noemt het beperken van de Wlz-instroom via financiële prikkels in de Wmo geen realistische oplossing.

Gezond samenleven staat onder grote druk. Door de toenemende vergrijzing en een afnemend arbeidspotentieel zal de zorgbehoefte groter worden dan de (professionele) zorg aankan, verwacht de VNG. Een grotere groep inwoners zal mantelzorger zijn. Daarnaast is overgewicht een ‘stille pandemie’ aan het worden, met grote sociale gevolgen en zorgkosten. ‘Om het zorgstelsel toekomstbestendig te maken, moeten nu keuzes gemaakt worden die in brede zin bijdragen aan gezond leven en ouder worden’, schrijven de ondertekenaars. In dit kader vraagt de gemeentekoepel om een aantal punten.

Nieuwe zorgtaken

Zo willen de gemeenten er geen extra zorgtaken bij krijgen, zoals onderdelen van de Wet langdurige zorg (Wlz). In ieder geval niet zolang het Wmo- en jeugdstelsel instabiel en onhoudbaar is. De VNG noemt het beperken van de Wlz-instroom via financiële prikkels in de Wmo geen realistische oplossing. Momenteel doet het Centraal Planbureau (CPB) onderzoek naar de houdbaarheid van de Wmo. De gemeenten verzoeken de VWS-woordvoerders de resultaten ‘als objectieve basis’ te gebruiken bij overwegingen over de toekomst van de Wlz.

Beschermd wonen en dakloosheid

Om de ambities van de aanpak dakloosheid en beschermd wonen waar te maken, hebben gemeenten financiële stabiliteit nodig. Voor beschermd wonen in het bijzonder verlangt de VNG naar een nieuw objectief verdeelmodel en de invoering van het woonplaatsbeginsel. Verder wordt er gevraagd om een eenmalige verhoging van de doeluitkering (DU) met 10 procent. Met deze financiële impuls kunnen lokale overheden de kostenstijgingen in de jaren 2022-2023 compenseren.

Meicirculaire

Ook heeft de gemeentekoepel behoefte aan snel duidelijkheid over de financiën voor 2024. Wat betreft de extra structurele middelen voor de aanpak van dakloosheid horen zij dit namelijk pas in de meicirculaire 2024. ‘Daarmee is het voor gemeenten nu onmogelijk om een meerjarenplan inclusief begroting vast te stellen. Dit is echter wel nodig als we de gezamenlijke ambitie van het nationaal actieplan dakloosheid 2023-2030 willen behalen’, aldus de briefschrijvers. Ook vragen de gemeenten aandacht voor de opvang van slachtoffers van mensenhandel. Hiervoor zijn nu 35 bedden beschikbaar, maar er zijn te weinig middelen om dat in stand te houden.

Wonen en zorg

Daarnaast wordt er aangedrongen op een snelle evaluatie van de stimuleringsregeling Programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO). De VNG twijfelt of deze regeling wel leidt tot de bouw van voldoende zorggeschikte woningen met sociale huur: ‘De woningmarkt is een groot knelpunt voor de ondersteuning van ouderen, inwoners die beschermd moeten wonen met een zorg- en/of ondersteuningsvraag en voormalig dak- en thuislozen die opnieuw een bestaan opbouwen. Het bevriezen van de capaciteit van intramurale verpleegzorg maakt het bovendien noodzakelijk om snelle voortgang te maken met de bouw van zorggeschikte woningen voor ouderen met een Wlz-indicatie. Het is belangrijk dat hier de snel de juiste stappen in worden gezet.’

Gezondheidspreventie

Tot slot pleit de gemeentekoepel voor wetgeving die gezonde keuzes stimuleert. ‘De beweging naar de voorkant en inzetten op preventie is noodzakelijk om de (medische) zorg toegankelijk, betaalbaar en van voldoende kwalitatief houden voor iedereen’, aldus de ondertekenaars. Naast het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) acht de VNG ‘structurele inzet’ noodzakelijk.