Rekenkamer kritisch over Haagse burgerparticipatie

Om de energietransitie te volbrengen moeten de komende tientallen jaren alle Nederlandse woningen worden geïsoleerd en vooral ook van het gas gehaald worden. Burgerbetrokkenheid is cruciaal om genoeg draagvlak te vinden voor die ommezwaai. Dat vindt ook het huidige college van Den Haag. Toch concludeert de Rekenkamer Den Haag in een nieuw rapport dat de participatie van de Haagse burger in de energietransitie nog altijd weinig voorstelt.

Onduidelijkheid

Het probleem begint al met een goede definitie van 'burgerbetrokkenheid'. Zo constateert de Rekenkamer dat het 'voor zowel ambtenaren als externe partijen die de gemeente inschakelt onduidelijk is wat onder bewonersparticipatie moet worden verstaan'. Binnen de gemeente circuleren minstens 22 documenten, telde de Rekenkamer, die hier iets over zeggen. Daardoor is niet eenduidig waarover bewoners eigenlijk kunnen meepraten en hoe dat moet worden aangepakt.

Voorbeelden

In vijf Haagse wijken was de gemeente betrokken bij de inbreng van kleine groepen burgers. In Mariahoeve ging het om rondetafelgesprekken over de financiële en technische kanten van de energietransitie, onder meer met Verenigingen van Eigenaren en bedrijven. In Zuidwest was er een speciale Algemene Leden Vergadering van een flat die mogelijk deel werd van het landelijk programma Proeftuin Aardgasvrije Wijken.

In Molenwijk-Puntpark organiseerde de gesubsidieerde stichting Duurzaam Den Haag een duurzaamheidsdiner voor bewoners. Tot slot waren er in het Statenkwartier en de Vruchtenbuurt bewonersinitiatieven die hun wijkgenoten enthousiast probeerden te maken voor het vroegtijdig overstappen op een warmtenet voor de verwarming van de woningen. De gemeente hielp onder meer door het verstrekken van subsidies. Uit een wijkenquête in het Statenkwartier bleek echter dat er geen meerderheid was voor het stoppen met aardgas.

Wat ermee gedaan?

Volgens de Rekenkamer is uit de verslagen van de wijkbijeenkomsten niet op te maken wat de gemeente gedaan heeft met de inbreng van bewoners. Hagenezen in Mariahoeve gaven aan dat 'het geven van inspraak aan bewoners een "prachtig middel" is, maar dat wanneer de gemeente inspraak organiseert op een onderwerp waarover uiteindelijk niks kan worden ingebracht, dit leidt tot frustratie.'

Frustratie

Onder bewoners ontstond wrevel door onduidelijkheid over de rol van de gemeente, bijvoorbeeld in het Statenkwartier. 'Daar zijn "heftige" discussies uit voortgekomen', schrijft de Rekenkamer, 'die volgens de ambtelijke organisatie te voorkomen waren geweest als er van tevoren duidelijke afspraken of gemeentelijke kaders waren over de rol die de gemeente (...) moest of kon innemen.'

Koerswijzigingen van het college van B&W hielpen niet mee. Een communicatieplan voor Zuidwest werd door het college geschrapt. 'Daardoor was het voor de ambtenaren in de uitvoering van de bewonersparticipatie tot 2021 onduidelijk hoe er met de wijk moest worden gecommuniceerd.' In de wijk Mariahoeve was al met bewoners gesproken over een communicatieplan toen het college ermee stopte. 'Betrokken ambtenaren gaven aan dat dat veel effect heeft gehad op de positie van het team dat de participatie moest organiseren in de wijk.'

Reactie college

Het college laat weten veel van de kritiek te beamen, maar stelt tegelijk dat de Rekenkamer meer oog kan hebben voor het feit dat de bewonersparticipatie zich in een pioniersfase bevond. Overigens vond kortgeleden een Burgerberaad plaats in zowel het Laakkwartier als Statenkwartier. Deze vorm van burgerbetrokkenheid kon de Rekenkamer nog niet in haar onderzoek meenemen.