Compensatie of niet, buurthuizen blijven open

Binnenlands Bestuur wijdt een korte serie aan de gevolgen van de sterk gestegen energieprijzen voor gemeenten. Hoe kunnen ze broodnodige infrastructuur ondersteunen en door de winter helpen? In deel vijf: buurthuizen.

Dakpannen

Er liggen sinds kort eindelijk nieuwe dakpannen op het gebouw van jongerencentrum Entree in Wageningen, ‘dus je kijkt niet meer zomaar door het dak naar buiten. Maar het dak is nog steeds niet geïsoleerd’, zegt directeur bestuurder Esther van der Zee van sociaal werkorganisatie Solidez. Van der Zee: ‘Al onze vier panden zijn oud en tochtig. Duurzaam? Welnee, er zit nog net dubbel glas in en daar is alles mee gezegd.’

Dubbele

Dus, ja: ze houdt haar hart vast voor de energierekeningen die eraan komen. In 2021 bedroeg de energienota 45.000 euro. ‘Dat wordt minstens het dubbele. Dat kunnen we op geen enkele manier op brengen. Wij werken voor de armste Wageningers.’ Ze hoopt en denkt dat de gemeente hen niet in de steek zal laten ‘maar bij mogelijke regelingen hoor je nergens wat over het sociaal werk. Het gaat over het mkb, over inwoners, maar niet over het maatschappelijke instellingen. En wij hebben ook te maken met hogere prijzen, een aangekondigde huurverhoging en verwachte stijging van de lonen.’ Inmiddels is er in elk pand een beheerder/energiecoach. ‘Die checkt of het licht en de verwarming uit zijn als een ruimte niet wordt gebruikt.’

Tosti-ijzer

Dat is ook het niveau waarop ze in Tilburg hun steentje bij proberen te dragen, zegt Zandra van Toorenburg, centrumcoördinator bij wijkcentrum De Poorten in Tilburg. ‘Het tosti-ijzer pas opwarmen als er een tosti wordt besteld.’ Maar als wijkcentrum is het onmogelijk om de stijging van de energieprijzen serieus op te vangen, zegt zij. ‘Het aantal bezoekers is weer op het niveau van voor corona. Maar die extra kosten vang je natuurlijk niet op door de koffie duurder te maken. En de zaalverhuur is een stuk minder. Mensen zijn er door corona aan gewend om via Teams te vergaderen. Dat merken wij aan de dalende inkomsten.’

Open deuren

Ook al is er nog niets over compensatie bekend, de deuren van de wijkcentra blijven open, zeggen Van der Zee en Van Toorenburg onafhankelijk van elkaar. Van Toorenburg: ‘Wij horen van mensen die thuis de kachel niet aanzetten. Wij hebben besloten dat we ervoor zorgen dat ze hier terecht kunnen en het hier wél warm is.’

Laagdrempelig

Nederland telt zo’n 7.500 buurthuizen en gemeenschaps- en wijkcentra. Ook al verschillen opzet en invulling onderling, het zijn allemaal laagdrempelige voorzieningen waar mensen anderen kunnen ontmoeten en ondersteuning en hulp kunnen krijgen op allerlei gebied. Vaak zijn er jongerenwerkers, krijgen statushouders er taalles, is er ondersteuning van sociaal raadslieden, zijn er activiteiten voor mensen die de behoefte hebben om samen met anderen iets te ondernemen.

Lunch-inloop

Elke dag ziet Van Toorenburg mensen binnenkomen die wat aanspraak en gezelligheid zoeken. ‘Eén oudere bezoeker komt elke dag nadat hij zijn vrouw thuis heeft verzorgd even koffiedrinken en een puzzel maken. En dan is hij weer weg.’ Veel ouderen zijn op zoek naar een bezigheid overdag, merkt zij. ‘Eén keer in de maand hebben we op zondag een lunch-inloop. Dat begint om 11.00 uur, maar veel mensen staan om half 11 al buiten te wachten. Zij zoeken echt aanspraak, gezelligheid, iets om de lange dag te breken.’ Er zijn op elk moment van de dag wel mensen aan het biljarten, er komen mensen binnen voor een kop koffie, de ouderenbond trekt een volle zaal met sjoelen en bingo.

Buffertje

Gon Mevis, zelf oud-wethouder in Tilburg, is directeur-bestuurder van ContourdeTwern, dat tientallen wijkcentra rondom Tilburg, Waalwijk en Dordrecht beheert.  Hij heeft echt prima gesprekken met de gemeentes, maar de reactie is overal hetzelfde, zegt hij. ‘Iedereen wacht af wat het rijk gaat doen, als het om maatregelen en compensatie gaat. De compensatie vanuit de rijksoverheid wordt wel verwacht, maar onduidelijk is wanneer en hoeveel.’ ContourdeTwern heeft heus wel een buffertje. ‘Maar we verwachten de komende koude maanden zo 5 of 6 ton meer kwijt te zijn, dan zijn de reserves wel op.’

Niet stapelen

Juist nu iedereen merkt dat alles duurder wordt, de kachel thuis lager staat moet je als maatschappelijke organisatie de kosten ‘niet gaan stapelen’ vindt hij. ‘Zorg dat mensen wel voor de oude prijs koffie en thee kunnen drinken in het wijkcentrum. Dat het daar wél warm en gezellig is. Samen dingen doen, dat is toch het cement van de samenleving.’