Burger op de stoel van bestuurder

Helga Cuijpers:  ‘We hebben dit omarmd omdat we zagen dat er een andere groep wordt aangesproken. En wat leuk is, is dat je mensen die meedoen aan de enquête even op de stoel zet van de bestuurder die een afweging moet maken. Wil je meer groen of meer fietsenstallingen? Wil je een mooier station of meer fietspaden?’

Voor Fortuyn is een van de belangrijkste uitkomsten dat ze tussen Delft Campus en Schiedam viersporigheid gaan aanleggen: ‘Daarvoor waren er vier varianten. In de vraagstelling was het budget leidend: we hebben anderhalf miljard, meer is er niet. Zowel een geboorde tunnel als een tunnel in een bak zou te veel kapitaal opeten om de rest te kunnen realiseren. Uit de enquête is nadrukkelijk gekomen: we kiezen niet voor een tunnel; we kiezen ervoor om andere ambities op de lijn waar te maken. Dat is hartstikke mooi, dat je dat eruit kunt halen.’

Cuijpers noemt als voorbeeld station Dordrecht-Leerpark, ten zuiden van Dordrecht Centraal. De Oude Lijn vanuit Leiden tot hier te laten doorlopen vraagt een zeer grote en dure infrastructurele aanpassing. De PWE laat zien ‘dat mensen dat een heel zware investering vinden.’ Dus wordt nu gewerkt aan een magerdere variant.

Fortuyn ontkent: ‘Wij hebben eenzelfde instrument voor de speeltuinen. Als een speeltuin ingericht moet worden, wordt tegen belanghebbenden gezegd: “Dit is het budget, kinderen, ouders, maakt u het maar.” Dan zien ze hun eigen Sinterklaaslijstje en denken: o shit, dat komt niet uit. Dan gaan ze overleggen en uiteindelijk maken ze hun eigen speelplek.’

Fortuyn: ‘Als de raad andere keuzes maakt, dan moet ze het uitleggen.’

Volgens Mouter is het niet bezwaarlijk als bestuurders niet alle voorkeuren van bewoners overnemen. Hij verwijst naar een PWE-traject over het energiesysteem in opdracht van Rob Jetten (D66), voormalig minister voor Klimaat en Energie. ‘Die heeft toen van vijf punten gezegd: dat ga ik doen, maar één punt niet.’ Burgers vonden dat ‘prima’, stelt Mouter. Ze vinden dat hun mening serieus genomen moet worden, maar het hoeft niet ‘klakkeloos worden overgenomen’.

Cuijpers: ‘Ja.’

Mouter: ‘We hebben dit nu tachtig keer gedaan in Nederland. Ik heb niet meegemaakt dat PWE de inspraak via zaaltjes  vervangt. Jan en Miep hebben vaak heel specifieke kennis. We doen veel over windmolens. Daar zie je dat een paar mensen zo erg met zo’n dossier bezig zijn, die voegen dan toch nog wat toe aan zo’n raadpleging.’ En ook voor een klein groepje felle dwarsliggers kan PWE goed uitpakken, meent hij: ‘Zij vinden het ook vervelend dat steeds tegen hen wordt ­gezegd: “Jullie zijn niet representatief.” Nu kunnen zij zeggen: “Ik vind dit, maar al die burgers vinden dat. Daar moet ik ook over nadenken.”’

Mouter beaamt het: ‘We hebben in twee gemeenten gezien – Hoeksche Waard over zondagsrust en in Súdwest-Fryslân over windmolens – dat het echt polarisatie kan dempen. Die gepolariseerde groepen zien de middengroep en denken: ik moet toch een klein stapje maken naar de ander, anders word ik niet meer serieus genomen.’

Fortuyn: ‘Het hangt sterk van het onderwerp af. We praten nu over de Oude Lijn. Je kunt niet met iedereen individueel in gesprek gaan. Dan moet je wel dit soort processen toepassen.’ De wethouder heeft zo zijn eigen recht-toe-rechtaanopvatting over participatie: ‘Participatie is erg goed, maar uiteindelijk moet je wel een beslissing nemen. En je moet accepteren dat niet iedereen het ermee eens is. In negen van de tien gevallen is iedereen achteraf blij met de ingreep. Het is vaak koudwatervrees die aan de voorkant het gesprek zo moeilijk maakt.’ Van de participatie in de zaaltjes heeft hij geen hoge pet op; de gesprekken, de standpunten. ‘Dat is ook waarom ik zo’n hekel heb aan die burgerparticipatie. Ja, dat mag ik gerust zeggen. Omdat het niet representatief is. Je hebt een heel grote zwijgende meerderheid.’

Cuijpers: ‘Precies, ja, dat is het. Ga maar eens op die stoel zitten en maak maar eens die afweging.’

Lees het hele verhaal deze week in BB02 (inlog).