Handreiking voor een hardnekkig probleemdossier

Gemeenten missen grip op de toestroom aan arbeidsmigranten was afgelopen najaar de uitkomst van een onderzoek van Binnenlands Bestuur in samenwerking met de G4 en G40. Met de handreiking ‘Samenhang en samenwerking in toezicht en handhaving rond EU-arbeidsmigranten’ ondersteunt de VNG nu gemeenten op dit dossier.

Registratie

Het eerste probleem waar veel gemeenten tegenaan lopen is de gebrekkige registratie van arbeidsmigranten. Vaak is die informatie ondergebracht bij verschillende gemeentelijke afdelingen. ‘De afdeling burgerzaken heeft gegevens over inschrijvingen, bij toezicht en handhaving zijn overlastmeldingen bekend, de afdeling wonen is op de hoogte van ingediende bouwplannen en verleende vergunningen, het sociaal domein heeft informatie over onder andere onderwijsachterstanden, daklozenproblematiek en jeugdhulp.’

Gegevensbescherming

Door gegevens uit meerdere bronnen samen te brengen en te analyseren kan een inschatting worden gemaakt van het aantal arbeidsmigranten in een gemeente. ‘Vanwege wet- en regelgeving is het niet mogelijk om personen in gemeentelijke systemen aan te merken als arbeidsmigrant.’ Het samenbrengen van uiteenlopende persoonsgegevens valt onder gegevensverwerking en is niet altijd toegestaan. ‘Het is belangrijk dat gemeenten hierover advies inwinnen bij hun functionaris gegevensbescherming.’

Afspraken

Een andere manier om meer grip te krijgen op de instroom is door afspraken te maken met huisvesters, uitzendbureaus en werkgevers over de registratie van arbeidsmigranten. Gemeenten kunnen de inschrijving in de BRP eenvoudiger maken door die te laten geschieden op de werk- of huisvestingslocatie. ‘Door gerichte gesprekken te voeren met uitzenders, werkgevers en huisvesters ontstaat een beter beeld van waar en hoe arbeidsmigranten worden ingezet en gehuisvest.’

Actieve aanpak

Daarnaast is direct contact met arbeidsmigranten essentieel om hun ervaringen en behoeften te doorgronden. Gemeenten kunnen daarbij kiezen voor een actieve aanpak. Bijvoorbeeld door zelf bijeenkomsten te organiseren of door ambassadeurs of sleutelfiguren in te zetten in wijken of plaatsen waar veel arbeidsmigranten komen.

Verantwoordelijk

Het helpt als gemeenten een bestuurder verantwoordelijk maken voor het thema arbeidsmigranten. ‘Hierdoor is het thema duidelijk belegd, wordt structureel inzet geleverd voor bestuurlijk draagvlak en raakt het thema minder versnipperd.’  Ook is het wenselijk om ambtelijk een coördinator aan te stellen. Als die er niet is, dan ‘is de kans groot dat niemand zich verantwoordelijk voelt om dit thema verder te brengen’.

Samenhangend beleid

Tot slot is het belangrijk dat gemeenten rondom arbeidsmigranten een ‘samenhangend beleid’ ontwikkelen. Dat begint met een langetermijnvisie, gestoeld op relevante data, waarin is nagedacht ‘over de rol van arbeidsmigranten binnen de gemeentegrenzen, wat de ontwikkelingen zijn rondom deze groep en wat de eigen verantwoordelijkheden zijn.’ Vervolgens moeten verschillende afdelingen gezamenlijk een samenhangende visie op arbeidsmigratie formuleren. Die dient vervolgens te worden vertaald naar een beleidskader en concrete uitvoeringsmaatregelen.