BBB betoont zich een 'bestuurderspartij'

Na haar eclatante verkiezingsoverwinning tijdens de Provinciale Statenverkiezingen afgelopen maart, is de BoerBurgerBeweging (BBB) in tien van de twaalf provinciebesturen terecht gekomen. Hoewel het hier ging om een nieuwe tegenpartij, is in de provincie allerminst een revolutie uitgebroken. Zo had Binnenlands Bestuur al voorspeld aan de vooravond van de verkiezing.

Dat van een omwenteling geen sprake is, blijkt opnieuw nu alle twaalf bestuursakkoorden op tafel liggen. Afgelopen weekend kwam ook in de laatste provincie, Noord-Brabant, een nieuw bestuur. Kennisorganisatie Platform 31 heeft alle akkoorden tegen het licht gehouden, op die van Noord-Brabant nog na, en trekt de conclusie dat de BBB zich 'profileert als bestuurderspartij'.

Confirmeren aan Den Haag

Daarmee bedoelt Platform 31 dat BBB zich houdt aan de regels die Den Haag heeft opgelegd aan de provincies. In elk bestuur waarin de partij zitting heeft, levert ze de landbouwgedeputeerde en krijgt ze invloed op het landelijk gebied. Toch zegt elke provincie zich te houden aan de eerder afgemaakte afspraken over het Natuurnetwerk Nederland (NNN), de Bossenstrategie, de Regionale Energie Strategieën (RES) en het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG).

Alle provincies conformeren zich dus ook aan de wettelijke stikstofdoelen voor het eindjaar 2035. Dat niet alleen, de meesten maken expliciet duidelijk dat ze zich er eveneens bij neerleggen als een volgend kabinet het eindjaar naar voren zou halen: naar 2030, zoals de huidige regering dat ook steeds heeft gewild.

Weinig duidelijk voor boeren

Platform 31 constateert tegelijkertijd dat de bestuursakkoorden weinig extra duidelijkheid geven aan de boeren, van wie de toekomst onzeker is door de stikstof-, water- en klimaatdoelen van het Nationaal Programma Landelijk Gebied. Gezamenlijk hebben de provincies in hun gebiedsplannen een financiële claim van ruim vijftig miljard euro ingediend, voor het Transitiefonds dat hoogstens 24,3 miljard bevat. Demissionair stikstofminister Christianne van der Wal liet dinsdag in een reactie weten dat dit fonds eerder kleiner wordt dan groter.

Die extra helderheid voor de boeren ontbreekt, zo schrijft het kenniscentrum, doordat 'scherpe uitspraken, keuzes en richtingen' uitblijven. Ten aanzien van het landelijk gebied blijven de bestuursakkoorden 'vaak een beetje hangen in algemeenheden'. Wel is het zo dat vrijwel geen enkele provincie gelooft in de gedwongen onteigening van boeren. Drenthe en Friesland willen bovendien dat het huidige areaal aan landbouwgrond behouden blijft.

Gewasbeschermingsmiddelen

De provincies Flevoland, Overijssel en Noord-Holland willen eigen stikstofruimte gebruiken om PAS-melders te legaliseren. Gelderland, Drenthe en Zeeland spreken zich daarnaast uit tegen de uitbreiding van de Natura2000-gebieden.

De provincie Utrecht, waarvan BBB niet in het bestuur zit maar waar CDA'er Mirjam Sterk de landbouwgedeputeerde is, wil zich actief bemoeien met het 'maximaal' terugdringen van gewasbeschermingsmiddelen.

Hulp bij de woningbouw

De regie over de woningbouw ligt bij de gemeenten, maar veel provincies willen zich maximaal inspannen om de geregeld onderbemande gemeentelijke ambtenarenapparaten bij te staan. Utrecht stelt een Fonds Versnelling Woningbouw en uitvoeringskracht beschikbaar. Noord-Holland biedt een flexibele schil met extra ambtelijke capaciteit, een bouwambassadeur en 'kernteams versnelling'. Overijssel heeft aanjaagteams en een flexpool van projectleiders en adviseurs, en komt met een revolverend Bouwfonds.

Flevoland heeft aanjaagteams voor innovatieve woningbouw en Drenthe denkt nog na over een provinciaal revolverend fonds. Voor het Drentse bestuur is het helder dat het voor 2025 de woonplannen wil hebben versneld.

Kritiek op het rijk

Op dit punt gekomen in de analyse van de bestuursakkoorden, betoont Platform 31 zich met name kritisch jegens de rijksoverheid. Een deel van de woningnood komt namelijk voort uit huishoudverdunning. 'Nu al woont in veertig procent van de huizen slechts één persoon', schrijft het kennisinstituut.

De landelijke regels werken dit niet tegen. 'Inkomensafhankelijke toeslagen, de kostendelersnorm, AOW en andere regels rondom werk en inkomen vormen een belemmering tot woningdelen. Uitkeringsgerechtigden die met andere volwassenen in één huis wonen, worden gekort op hun uitkering. De kostendelersnorm is in 2015 ingevoerd en sindsdien is (...) ook de woningnood toegenomen.'