Burgemeester Amsterdam mocht woning niet sluiten om explosieven

De burgemeester van Amsterdam was niet bevoegd om in augustus 2019 een woning voor drie maanden te sluiten, nadat in de kelderbox explosieve materialen voor plofkraken waren gevonden. Dat blijkt uit een recente uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak op 21 juni 2023.

Gemeentewet uitbreiden

Volgens de Gemeentewet mag de burgemeester enkel een woning tijdelijk sluiten bij ernstige overlast of in noodsituaties waar snel handelen vereist is. In dit specifieke geval was daar geen sprake van. Momenteel ligt er in de Eerste Kamer een wetsvoorstel om de bevoegdheid van burgemeesters in de Gemeentewet uit te breiden.

Plofkraak en vondst materialen

De aanleiding voor de tijdelijke sluiting van de woning was de arrestatie van de meerderjarige zoon van het gezin na een plofkraak in Aken. De politie vond op dezelfde dag explosieve materialen in de kelderbox bij de woning, samen met bivakmutsen, een breekijzer, een hoofdlampje en grote tassen. Alle spullen zijn direct in beslag genomen.

Geen overlast, geen noodsituatie

Omdat plofkraken gezien worden als ernstige strafbare feiten met grote maatschappelijke impact, zegt de Afdeling bestuursrechtspraak begrip te hebben voor de behoefte van de burgemeester om een signaal af te geven dat hiertegen wordt opgetreden. Niettemin moet de burgemeester zich volgens de raad houden aan de bevoegdheden die de wet haar biedt. In dit geval was er geen verstoring van de openbare orde in de omgeving van de woning. Politiemeldingen wijzen niet op langdurige en regelmatige overlast die vergelijkbaar is met drugsoverlast, wat vereist is om een woning te sluiten op basis van ‘verstoring van de openbare orde’. Zowel voor als na het politieonderzoek waren er geen meldingen over activiteiten of personen in de woning of kelderbox. Bovendien werd de noodsituatie tenietgedaan toen de politie de explosieven meteen in beslag nam na ontdekking. Volgens de Afdeling bestuursrechtspraak was er dus geen acuut gevaar voor de bewoners van omliggende woningen, waardoor de burgemeester niet bevoegd was om de woning met een noodbevel te sluiten.