‘Huidige toepassing middel woningsluiting niet houdbaar’

‘Laat de burgemeester niet meer in zijn eentje drugspanden sluiten, maar samen met justitie en politie’, zei toenmalig burgemeester van Leeuwarden en G40-voorzitter Ferd Crone eind 2018. Burgemeesters zijn dan minder mikpunt van criminelen. Maar hoe ziet die rol van de burgemeester bij woningsluitingen eruit? Huidig G40-voorzitter Paul Depla vindt de manier waarop burgemeesters het instrument woningsluiting nu toepassen op termijn niet houdbaar.

Openbare orde herstellen
De Schiedamse burgemeester Cor Lamers vindt dat burgemeesters te weinig gebruikmaken van hun bevoegdheden. ‘Met het opleggen van maatregelen wordt beoogd drugshandel te beëindigen, openbare orde en leefbaarheid te herstellen, hernieuwd gebruik van een drugspand te voorkomen en Schiedam als vestigingsplaats voor drugshandel en productie onaantrekkelijk te maken’, aldus Lamers. ‘We hebben meegemaakt dat criminelen onderling ripdeals plegen en woningen openbreken om de hennepoogst mee te nemen. Dit levert in de wijk veel gevoelens van onveiligheid op en het tast de openbare orde op een forse manier aan.’

Moeder en kind in drugspand gezet
Hij maakt vaak mee dat criminele organisaties een moeder en kind in een woning zetten en die woning vervolgens gebruiken voor hennepteelt met het idee dat ze sluiting dan kunnen voorkomen. ‘Dit is natuurlijk moeilijk hard te maken en het is onbekend hoe vaak dit gebeurt, maar in zo’n geval sluit ik de woning. Mijn ervaring is dat moeder en kind snel andere huisvesting hebben. Als gemeente zorgen wij daar niet voor. Wel kijken we altijd naar de situatie waarin het kind zich bevindt. Waar nodig doen we een melding bij jeugdzorg.’ Het gebeurt ook dat na ontmanteling van een hennepkwekerij, net voordat het pand gesloten zou worden, er ineens een moeder met een kindje woont die er daarvoor niet woonde. ‘De rechter is dan geneigd de huisvesting van die moeder voor te laten gaan op sluiting. Om dat voor te zijn, leggen we nu bijna altijd een spoedsluiting op.’

Verstoren criminele industrie
Depla ziet dat woonrecht zwaar weegt bij rechters en denkt dat de manier waarop burgemeesters het instrument van woningsluiting nu toepassen op termijn niet houdbaar is. ‘De vraag is hoe je als burgemeester wel aan de functie van het Damocles-beleid kunt voldoen. Je moet verstoren en zorgen dat je als burgemeester oog voor andere belangen hebt. De doelstelling moet voorop staan: hoe kunnen we bedrijfslocaties van de drugsindustrie frustreren?’ Bij professionele locaties kunnen burgemeesters dat goed motiveren, maar wat als je een ‘pion’ tegenkomt met een plantage op zijn kamer? ‘Bij woningsluiting loop je het risico dat die persoon nog afhankelijker wordt van de criminele industrie. Je wilt hem daar niet verder indrukken. Kijk dus naar het doel, verstoren van de criminele industrie, en denk na of sluiting behulpzaam is. Natuurlijk werkt woningsluiting preventief. Het werpt een drempel op. Maar je moet oppassen dat je het instrument niet klakkeloos toepast.’

Lees meer over deze rol van burgemeesters in Binnenlands Bestuur nr. 17 van deze week (inlog)