Zuid-Holland stemt in met begroting met groot gat

De provincie Zuid-Holland heeft de begroting voor volgend jaar vastgesteld, maar daar zit wel een groot financieel gat in. Tien van de zestien partijen in Provinciale Staten keurden het financiële voorstel van het college af. De coalitiepartners GroenLinks-PvdA, BBB, VVD en CDA stemden echter voor, net als de ChristenUnie en SP, waardoor de begroting 2025 toch werd goedgekeurd (33-22).

Groot gat

Diverse oppositiepartijen noemden de begroting ‘onrechtmatig’. Ze wezen op de provinciewet, waarin staat dat de begroting ‘structureel en reëel in evenwicht’ moet zijn. Financieel gedeputeerde Mariëtte van Leeuwen presenteerde echter een overzicht met een groot gat tussen de uitgaven (1,06 miljard euro) en inkomsten (910 miljoen). Volgens de BBB-politica is 2025 in financieel opzicht een overgangsjaar, waarin de uitgaven en inkomsten beter in balans gebracht moeten worden. Van Leeuwen denkt voor 2026 wel een sluitende begroting te hebben en daarmee te voldoen aan de wet.

Niet onderbouwde verwachtingen

De gedeputeerde vindt de begroting voor 2025 ‘verantwoord gezien alle onzekerheden die er zijn’. Van Leeuwen verwacht nog wat financiële meevallers, die nu niet in de begroting staan. Zo rekent ze op een extra bijdrage van 15 tot 20 miljoen euro uit het provinciefonds. ‘Maar wij moeten Gedeputeerde Staten controleren op vastgelegde besluiten in plaats van op niet onderbouwde verwachtingen’, zei SGP-Statenlid Nico de Jager. Een groot deel van de oppositie verzocht Van Leeuwen via een amendement om de begroting voor 2025 opnieuw te maken en in evenwicht te brengen, maar daar was geen meerderheid voor.

Opcenten

De inkomsten van Zuid-Holland komen vooral uit het provinciefonds (zo'n 400 miljoen euro) en via de zogeheten provinciale opcenten van de motorrijtuigenbelasting (412 miljoen). Dat Zuid-Holland komend jaar de opcenten verhoogt - wat ruim 11 miljoen euro extra oplevert - kwam het provinciebestuur ook op kritiek te staan van een deel van de Staten. ‘Maar onze kosten voor mobiliteit zijn zo hoog, dat we de opcenten wel moeten verhogen’, aldus Van Leeuwen, die als uitgangspunt heeft dat ‘structurele taken van structureel geld worden voorzien’.

Kritiek op uitvoerbaarheid

Ook de Friese oppositie betoonde zich woensdag kritisch op een 'niet controleerbare' begroting. Volgens onder meer GroenLinks en de VVD staan er te weinig concrete plannen in om het college van Gedeputeerde Staten te kunnen controleren. Ook was er kritiek op de uitvoerbaarheid van plannen, omdat de provincie al jaren tientallen miljoenen overhoudt aan het einde van het boekjaar. De begroting werd wel aangenomen.

‘Waar kunnen wij het college op controleren?’, vroeg VVD-fractievoorzitter Eric ten Keurs zich af. Hij had liever gezien dat heel helder in de begroting uitgelegd zou staan waar het geld naartoe gaat. Nu staat er volgens hem alleen in dat ergens geld voor is uitgetrokken, maar staat er niet wat ermee moet gebeuren. Fractievoorzitter van GrienLinks Charda Kuipers zei teleurgesteld te zijn in het college en de coalitie. ‘De begroting ontbeert visie en samenhang.’ Als voorbeeld noemde Kuipers het beleid voor Friese literatuur en laaggeletterdheid, waar geen concreet doel in staat voor 2025.

Grote reserves

‘Dit jaar hebben we een verbeterslag gemaakt op onze plannen en de uitvoerbaarheid’, zei gedeputeerde Eke Folkerts (BBB, financiën), die het vergeleek met vorig jaar. Kuipers was het daar niet mee eens. ‘Met wat hier instaat, kunnen we het niet goed controleren. Er zijn geen heldere doelen.’

Meerdere oppositiepartijen waren niet te spreken over het aanhouden van grote reserves door de provincie. De vrij aanwendbare reserves zijn in een jaar tijd verdubbeld tot ongeveer 150 miljoen euro, voornamelijk door een aantal meevallers vanuit de regering. Klaas Zwart van de PvdA vroeg zich af of het college wel voldoende op de hoogte was van de inkomsten vanuit de rijksoverheid. ‘Was het wel nodig om zoveel bezuinigingen door te voeren? Volgens de accountant zijn wij heel voorzichtig.’

Folkerts (financiën, BBB) zei dat ze de meevallers niet hadden kunnen zien aankomen. Het was volgens haar nodig om het geld op de spaarrekening te zetten, omdat de reserves door het beleid van dit college flink waren gedaald.