Begrotingsadvies VNG: ‘Bereid u voor op het ergste’
De VNG acht het onverantwoord als gemeenten niet anticiperen op de door het rijk ingeboekte korting van 3 miljard euro vanaf 2026.
Koepelorganisatie VNG adviseert gemeenten zich voor te bereiden op ombuigingen. Die zullen nodig zijn als ‘Den Haag’ vasthoudt aan een bezuiniging van 3 miljard euro op het gemeentefonds. Maar omdat niets nog zeker is, luidt het advies ook de bezuinigingen nog niet concreet te maken.
Grote onzekerheid
Verschillende gemeenten vroegen de Vereniging van Nederlandse Gemeenten om met een nieuw advies te komen voor de meerjarenbegroting 2025-2028, gezien de grote financiële onzekerheid over de te verwachten omvang van de geldstroom vanuit het rijk richting gemeenten de komende jaren. De VNG acht het onverantwoord niet te anticiperen op de door het rijk ingeboekte korting van 3 miljard euro vanaf 2026.
Kabinetsformatie
De lopende kabinetsformatie en de demissionaire status van het huidige kabinet maken het lastig om een inschatting te maken op welk moment exact meer duidelijkheid is te verwachten. Met het demissionaire kabinet wordt al maanden overlegd over het schrappen van de zogeheten opschalingskorting. Daarmee zou dan de voorgenomen korting van 3 miljard euro met 675 miljoen euro worden verminderd. Een nieuwe afspraak daarover staat gepland voor in april. Van kabinetszijde is daarbij inmiddels al wel aangegeven dat besluitvorming afhangt van de stand van zaken van de kabinetsformatie en de bredere financiële context. ‘Pas na het verschijnen van de meicirculaire ontstaat dus duidelijkheid over de opschalingskorting’, aldus VNG-directeur Leonard Geluk in een brief aan de gemeenten.
Onnodige ombuigingen
Qua financiële situatie voor gemeenten is voor het overige eveneens onzekerheid troef. Het advies van de VNG luidt dan ook prepare for the worst, hope for the best. Geluk: ‘Het is verstandig om na te denken over maatregelen, tegelijkertijd willen we voorkomen dat gemeenten te vroeg onnodige en onomkeerbare ombuigingen in gang zetten.’ Vrij vertaald is dat zoiets als 'hold your horses.'
Medewindstaken
Na de meicirculaire komt de VNG met een nieuw begrotingsadvies. Voor nu is het devies: stel een reële meerjarenbegroting 2025-2028 op en breng de maatregelen in beeld die nodig zijn om het tekort te laten verdwijnen, met zowel de financiële als inhoudelijke consequenties. Daarvoor zijn er grofweg drie mogelijkheden: (deels) dichten door het verhogen van de onroerendezaakbelasting, bezuinigingen op autonome taken en – vooral – bezuinigingen op medebewindstaken.
Top 5
Vriendelijk doch dringend verzoekt de VNG de gemeenten verder zo concreet mogelijk aan te geven op welke bezuinigingen wordt voorgesorteerd. Aan de hand daarvan kan de koepelorganisatie een goed totaaloverzicht maken. ‘Wij leggen ons namelijk niet neer bij de korting. Met dit totaaloverzicht wordt pas echt duidelijk waar de korting van 3 miljard euro in de praktijk toe zal leiden’, aldus Geluk. ‘Beschrijf in ieder geval de vijf meest significante ombuigingsmaatregelen en consequenties.’
Reacties: 6
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Gemeenten zouden het moeten doen, beloven het te zullen doen, maar in de praktijk komt er weinig van terecht.
Aan de voorkant wordt bezuinigd, terwijl aan de achterkant het geld wegwaait.
Terwijl het zo simpel kan dat zelfs een gemeenteraad het direct begrijpt.
Nl. via het bekende 'MoSCoW-principe'. Waarbij MoSCoW staat voor 'Must Have´, Should Have', 'Could Have', en 'Won´t Have now'.
Kortom, de belangrijkste zaken éérst, daarna de 'ook belangrijke zaken', daarna pa de 'fijn te hebben', en de 'leuke dingen voor de mensen'.
Maar voor de gemeentelijke Colleges zijn de leuke en de fijne zaken het aantrekkelijks. Daarmee kun je 'scoren'. De andere zaken zijn saai.
Zo krijgen pretprojecten en lintjes-knipperij voorrang boven basale gemeentelijke voorzieningen en beheer.
Het 'WoCSoM-sydroom'. Waarbij 'WoCSoM' dus het omgekeerde is van MoSCoW.
Met het MoSCoW-principe en de vraag 'Wat gebeurt er als we dat niet doen? Loopt er dan bloed uit?' kan snel en eenvoudig een onderverdeling worden gemaakt in gemeentelijke taken.
Taken in autonomie eerst, taken in medebewind alleen en voor zover er toereikend budget is meegeleverd.
Geen hippe en duurbetaalde maar overbodige energieprojectjes, maar behoorlijk onderhoud van de openbare ruimte.
Geen AI-workshops maar gewoon zélf nadenken.
Is het budget op dan is het budget op.
En vooral eens kijken naar het aantal gemeenschappelijke regelingen.
Het dienstverleningsniveau is doorgaans matig, de kosten zijn structureel hoog en stijgen alleen maar, en de bestuurlijke greep is grotendeels verloren gegaan.
Het laatste is verworden tot op het niveau van het mogen indienen van een 'zienswijze', kortom er wordt naar geluisterd maar verder niets mee gedaan.
Zolang gemeentebesturen blijven rommelen met WoCSoM komt art.12 alleen maar dichterbij.