Kabinet: Medebewindstaken 'niet in kaart te brengen'

Het kabinet wil niet in kaart brengen welke medebewindstaken gemeenten allemaal uitvoeren en deze taken inhoudelijk en financieel onderbouwen. Het is niet te doen, zei minister Heinen tijdens de algemene financiële beschouwingen. CDA-Kamerlid Inge van Dijk diende samen met Kamerleden van D66, SGP, en ChristenUnie een motie in. Volgens de Kamerleden is de afgelopen jaren onvoldoende gewerkt vanuit het principe dat het rijk de kosten van gemeenten voor medebewindstaken vergoedt.

Medebewindstaken

Het vergoeden van die medebewindstaken, de taken die de rijksoverheid in wetten aan de gemeenten opdraagt, moet namelijk op basis van artikel 108 lid 3 van de Gemeentewet. Volgens artikel 2 Financiële-verhoudingswet moet het Rijk daarnaast aangeven hoe decentrale overheden de financiële gevolgen van beleidsvoornemens van het rijk moeten dekken. Volgens de indieners van de motie is het maar de vraag of dit wel gevolgd is. Daarmee stellen ze dus eigenlijk dat gemeenten niet eerlijk gecompenseerd worden voor alle medebewindstaken die zij uitvoeren.

Eerlijke bekostiging

Van Dijk vroeg minister Eelco Heinen van Financiën tijdens het debat daarom wanneer gemeenten nu eens een eerlijke bekostiging krijgen voor alle taken die ze namens het rijk volbrengen. Heinen was het echter niet eens met de stelling dat dit nu niet het geval is. Volgens de minister hebben gemeenten baat bij de nieuwe systematiek achter het gemeentefonds. Daarnaast wees hij erop dat de opschalingskorting is geschrapt en dat het ravijnjaar met een miljard is gecompenseerd.

Afspraak is afspraak

Volgens de oppositiekamerleden is dat echter geen volledige voorstelling van zaken. SGP’er André Flach wees de minister erop dat er nog steeds een ravijnjaar aankomt, en dat er weer een flinke korting op het gemeentefonds is doorgevoerd met de beoogde beperking van de specifieke uitkeringen. Van Dijk bracht daarnaast in dat er ook nog andere beloftes aan gemeenten waren gedaan, bijvoorbeeld het vooruitzicht op een verruiming van het lokale belastinggebied. ‘Voor ons is het: afspraak is afspraak. Het gaat niet alleen over geld, maar over hoe we als medeoverheden met elkaar omgaan.’

Meer geld of minder taken

Heinen liet weten dat er over de financiële verhoudingen en de medebewindstaken gesprekken worden gevoerd tussen het kabinet en gemeenten. De minister zei niet direct dat er een discrepantie bestaat tussen de taken van gemeenten en de financiering die ze daarvoor ontvangen, maar erkende wel de mogelijkheid. ‘Dan kun je twee dingen doen’, zei Heinen tegen de Kamer. ‘Meer geld geven of minder taken geven, maar we staan nog aan het begin van die discussie. We hebben pas één overleg gehad.’ De minister wilde nog niet vooruitlopen op de uitkomst van die discussie. Of het rijk bereid is taken terug te nemen wilde hij ook niet zeggen.

In kaart brengen te lastig

Over de opmerking van het CDA-Kamerlid over het verruimen van het lokale belastinggebied zei Heinen dat het een lastig punt is, omdat het kabinet tegelijkertijd ook de lasten van inwoners wil verlagen. Ten slotte ontraadde hij de motie die Van Dijk, samen met Flach en Kamerleden Pieter Grinwis (ChristenUnie) en Hans Vijlbrief (D66) indiende. ‘Dit valt niet in kaart te brengen’, zei de minister over de motie. Dat concludeerde hij na overleg met collega-minister Judith Uitermark van BZK. Volgens Van Dijk is de onderbouwing echter nodig om de discussie over het ravijnjaar goed te kunnen voeren. Tot op heden is volgens haar niet inzichtelijk hoe hoog de nood is.

Op dinsdag 8 oktober stemt de Kamer over de motie.