Lokale autonomie ingeperkt? ‘Dat is maar goed ook’

Staatssecretaris Eric van der Burg verdedigde dinsdag in een debat met de Eerste Kamer de Spreidingswet. Tegenstanders brachten onder andere in dat de wet de beleidsvrijheid van gemeenten aantast. Dat klopt wel, zegt de staatssecretaris, maar daar zijn volgens hem goede argumenten voor.

‘Kolder’

Van der Burg raakte dinsdagmiddag in een stevige discussie met PVV-senator Alexander van Hattem. Van Hattem noemde de inbreng van de staatssecretaris onder andere ‘kolder’. De voorzitter vroeg hem daarna correcter taalgebruik te hanteren. De PVV ziet geen heil in de wet, die moet zorgen voor een gelijkmatigere verdeling van asielzoekers over het land. Een belangrijk argument van de tegenstanders, waaronder Van Hattem, is dat gemeenten ermee hun autonomie verliezen.

Vrijheid weg

Wanneer de wet wordt aangenomen krijgt het rijk namelijk de mogelijkheid, wanneer gemeenten zich niet vrijwillig melden, hen te dwingen tot het opvangen van asielzoekers. ‘De vrijheid en verantwoordelijkheid van gemeenten houdt op wanneer het kabinet een verdeelbesluit neemt. Die gemeente wordt dan geacht te leveren’, zo bracht Van Hattem in. Hij hekelde de aantasting van de lokale beleidsvrijheid.

Belangen

Van der Burg liet zich niet van zijn stuk brengen, en pareerde de hele dag ‘fanatiek’ de kritiek van de senaat. Zo oordeelden verslaggevers van het ANP tenminste. Zij schrijven dat hij regelmatig met een knipoog complimentjes uitdeelde aan senatoren van fracties die een doorslaggevende stem hebben, zoals 50Plus en OPNL. Ook tegen Van Hattem bleef hij pal achter ‘zijn’ wet staan. Want, hoewel hij erkent dat de lokale beleidsvrijheid door de wet kleiner wordt, weegt dit volgens Van der Burg niet op tegen het belang van hetgeen ermee bereikt wordt. Gemeenten hebben immers allerlei door de staat opgelegde verplichtingen.

‘Dat is maar goed ook’

‘Wij beperken de gemeentelijke vrijheid op allerlei fronten’, zei Van der Burg. ‘Denk bijvoorbeeld aan de verplichting voor het faciliteren van religieus onderwijs.’ Daarnaast noemde hij de huisvesting van statushouders, waartoe gemeenten ook via de Volkshuisvestingswet verplicht worden. ‘Dat is maar goed ook, dat gemeenten niet kunnen zeggen dat ze dat niet willen. Lokale overheden hebben zeker vrijheid, maar die kan beperkt worden door landelijke, Europese of mondiale belangen.’

Instroom

Van der Burg trok vervolgens een parallel met de staat en het feit dat Nederland er door internationale verdragen ook niet zomaar voor kan kiezen helemaal geen vluchtelingen toe te laten. ‘We kunnen van alles doen om het te verminderen, maar we zijn verdragsrechtelijk verplicht om ons aan de afspraken te houden. Dat is in elke relatie zo.’ Overigens vindt de staatssecretaris ook dat de instroom omlaag moet, net als veel fracties. ‘De huidige instroom kunnen we niet aan’, zei hij dinsdag.