Amsterdam kiest voor demystificatie van AI

Amsterdam beschouwt kunstmatige intelligentie (AI) als intensieve automatisering. De stad gaat niet mee in ‘het sprookje van bovenmenselijke intelligentie’. Het klinkt als een detail, maar dat is het niet. Door dit als uitgangspunt van de Amsterdamse Visie op AI te nemen, wil de gemeente de technologie inzetten op de manier waarop het volgens de inwoners hoort: dienstbaar aan de mens en gemeenschap.

Geen doem of verlossing

‘We kiezen hiermee een ander perspectief dan de verlossings- en doemverhalen over AI die het nieuws en het publieke gesprek vaak bepalen. Liever hanteren we een realistische blik en demystificeren we deze verhalen over AI.’ Dit schrijft wethouder Scholtes (ICT en Digitale Stad, D66) in een brief aan de gemeenteraad. ‘We moeten zelf kunnen bepalen hoe deze technologie ons bepaalt.’

Aan de visie ging een maandenlang visietraject vooraf. Door middel van Socratische dialogen met bewoners uit alle delen van de stad, van festivalbezoekers tot schoolkinderen en van experts tot digibeten, probeerde de stad antwoord te krijgen op vragen als ‘wat is het goede leven? Als we AI voor het goede in willen zetten, wat is dan ‘het goede’? Wat is intelligentie? Hoe betrouwbaar, neutraal, toegankelijk en rechtvaardig is AI? Wat is de invloed van Big Tech op onze samenleving?'

Amsterdammer centraal, betrouwbaar en toekomstbestendig

Het idee is dat de vraagstukken iets zeggen over de onderliggende waarden van inwoners. Die moeten leidend zijn voor de omgang van de gemeente met een impactvolle technologie als AI. Volgens de inwoners blijken de waarden voor een goede inzet van AI overeen te komen met waarden die al in de Agenda Digitale Stad staan: de Amsterdammer centraal, betrouwbaar en toekomstbestendig.
 

Principes

Vanuit de waarden zijn principes gedestilleerd voor het gebruik van AI, waaronder de volgende principes (de volledige lijst is te vinden in de visie):

• We maken bij het toepassen van technologie de afweging tussen wat we ermee winnen en wat met automatisering aan menselijkheid verloren gaat.
• We gebruiken AI in een context waarbij een expert de resultaten op waarde kan schatten als de context hierom vraagt. We willen niet alleen een human in the loop, maar ook een expert in the loop.
• We zien AI als intensieve automatisering. Het is intensief omdat het een grote inzet van arbeid, kapitaal, grondstoffen en energie vraagt om dit te doen. Het benodigde materiaal- en energiegebruik en effecten daarvan op mens en planeet is onderdeel van de afweging wanneer we AI al of niet inzetten.
• Het gebruik van AI is een vaardigheid die je moet leren en daarom moeten we aan de slag met onderwijs en training voor zowel Amsterdammers als medewerkers van de gemeente. Naast datageletterdheid wordt AI-geletterdheid een aandachtsgebied.
• We willen digitale ongelijkheid verkleinen en zorgen dat Amsterdammers de kennis en vaardigheden hebben om kunstmatige intelligentie bewust te gebruiken.

AI Agenda

‘AI verandert veel in ons dagelijks leven,’ zegt Scholtes. ‘We moeten ons voortdurend bewust zijn van de impact van AI, bijvoorbeeld hoe algoritmen invloed kunnen hebben op onze mentale gezondheid. Daarom moeten we alert blijven op de manier waarop we AI inzetten.’ Hij nodigt de gemeenteraad in de brief uit om vooral in gesprek te gaan over de rol van deze technologie in de stad.

In de komende maanden wordt een AI Agenda voor de gemeentelijke organisaties uitgewerkt, die beschrijft met welke activiteiten de technologie verantwoord wordt ingezet binnen de gemeentelijke organisatie. Ook wordt gewerkt aan manieren om de AI-kennis van medewerkers te vergroten. De AI Agenda verschijnt naar verwachting in het tweede kwartaal van 2025.