BBB heeft de sleutel in handen voor ‘Big Brother-wet’

De PVV, D66, de SGP, VVD, ChristenUnie en JA21 hebben zich tijdens een debat in de Eerste Kamer voorzichtig optimistisch uitgelaten over de Wet Gegevensverwerking Samenwerkingsverbanden. Anderen zien vooral problemen of schetsen een dilemma tussen privacy en veiligheid. De BBB is in de Eerste Kamer de grootste partij en heeft zich als laatste nog niet uitgesproken over steun.

De Eerste Kamer debatteerde dinsdag met demissionair minister Yeşilgöz van Justitie en Veiligheid over het wetsvoorstel dat het mogelijk maakt om informatie over personen te delen binnen samenwerkingsverbanden van overheidsinstanties en private partijen. Met de wet kan fraude en georganiseerde criminaliteit beter worden bestreden. Dinsdag 18 juni wordt er over de wet gestemd.

BBB heeft sleutel in handen

Diverse partijen stipten belangrijke aandachtspunten aan, waarbij het nog niet helemaal duidelijk is hoe er gestemd zal worden. BBB, die in de Eerste Kamer verreweg de grootste partij is met 16 zetels, lijkt de sleutels in handen te hebben als het gaat om het wel- of niet doorgaan met de wet.

De partij hulde zich in nevelen over het standpunt, maar sprak wel uit dat het van belang is om wettelijk eisen voor gegevensverzameling vast te leggen. Het CDA wees op zorgvuldigheid betrachten en invulling geven aan de waarborgen. Volt vond het voorstel ‘rammelen’ en diende een motie in waarin de regering verzocht wordt om de samenwerkingsverbanden actief te wijzen op effectieve anti-discriminatie maatregelen en trainingen, om te voorkomen dat de uitvoering van de wet leidt tot ongelijke behandeling en discriminatie.

Enkele partijen gaven alvast aan het wetsvoorstel te gaan steunen, waaronder D66. De partij wilde wel enkele aanvullingen zien, zoals een proportionaliteitstoets in de wettekst opnemen. De PVV stelt voorzichtig positief te zijn over het wetsvoorstel, mits er een preventieve rechtelijke toets in de wet wordt opgenomen.  JA21 steunt het voorstel eveneens, omdat bij de afweging in het voordeel van nationale veiligheid wordt gemaakt.

'Voordelen wegen niet op tegen risico's'

De partijen GroenLinks-PvdA, FVD, PvdD en SP gaan tegen het wetsvoorstel stemmen. Volgens GroenLinks-PvdA heeft de gegevensuitwisseling in de wet een heel ander en veel ingrijpender karakter, en is het gekozen beschermingsregime onvoldoende. De partij ziet onvoldoende waarborgen en vreest voor een scenario als bij de toeslagenaffaire. De SP stelt dat de mogelijke voordelen van de wet in de huidige vorm niet opwegen tegen de risico’s die de wet met zich meebrengt. De PvdD gaf onder meer aan dat de uitvoering van de wet tot zorgen leidt, omdat organisaties er flink mee belast zullen worden. Ook ontbreekt volgens de partij essentiële toetsing op uitvoering. De FVD vreest dat burgers met de wet in hun privacy worden aangetast en noemde de wet Big Brother-wetgeving

Strikte voorwaarden

Volgens demissionair minister Yeşilgöz zal het wetsvoorstel versnippering en onduidelijkheid over gegevensverwerking wegnemen door te voorzien in heldere grondslagen voor gezamenlijke gegevensverwerking. Yeşilgöz stelt verder dat gegevensverwerking alleen is toegestaan onder strikte voorwaarden. Naleving van de waarborgen wordt gecontroleerd door periodieke privacy audits en rechtmatigheidsadviescommissies. Ze zegde verder onder meer toe om na een jaar een invoeringstoets, boven op de uitvoeringstoets en de evaluatie.