Bodemprocedure om een pias

Juriste Alice van Hest noemde een Boxmeerse ambtenaar een pias. Ze kreeg een gemeentehuisverbod toen ze weigerde excuses aan te bieden en een verklaring te ondertekenen. Onwettig, vindt de rechter. 

In Boxmeer was de gemeente in alle staten toen juriste en oud-raadslid Alice van Hest tijdens een hoorzitting over bijzondere bijstand een ambtenaar een pias noemde. Om ‘verdere dienstverlening te waarborgen’, diende ze een verklaring te ondertekenen en haar excuses aan te bieden. Van Hest piekerde er niet over.

Slapeloze nachten
‘En toen begon de ellende’, zegt ze. Want ze mocht het gemeentehuis niet meer in, ze mocht niet meer met de gemeente communiceren en de dienstverlening werd stopgezet. Juriste Van Hest had er slapeloze nachten van. Ze moest er immers regelmatig zijn om mensen te helpen die ‘onderaan bungelen’. Daarom was ze op dinsdag 1 november 2016 ook in het gemeentehuis. ‘Ik had iemand geholpen met een bezwaarschrift over bijzondere bijstand. De gemeente had daar niet naar gekeken en een formeel verweerschrift opgesteld. We zaten in een hokje en ik had de ambtenaar in de aanloop vier keer gevraagd om een inhoudelijke reactie. Dat is helemaal geen raar verzoek. Communicatie is essentieel in de bezwaarschriftenprocedure. Het horen door een gemeente bestaat niet alleen uit luisteren, maar ook uit reageren op opmerkingen.

‘“Wij doen het conform de verordening”, zei de ambtenaar. Maar dan kun je toch uitleggen waarom je doet wat je doet? Ik mocht van hem de bezwaren toelichten, maar dat had ik al gedaan in het bezwaarschrift. Hij bleef weigeren commentaar te geven. “Wat zit ik hier dan te doen? We kunnen er toch wel uitkomen?” zei ik nog. Zo werkte het niet volgens hem. Hij wierp tot drie keer toe zijn armen in de lucht. Toen zei ik: “Man, je lijkt wel een pias.” Hij schrok ervan en zei: “U trekt dat nú terug of ik sluit de zitting.” Waarop ik zei: “Maar ja, je lijkt toch ook een pias, sorry hoor.” Toen moest ik weg.’

Handboeien
Boxmeer blijft verbolgen en stuurt Van Hest op 5 november een brief met daarbij een hoogdravende verklaring die ze dient te ondertekenen. De eerste zin: ‘Ik verklaar dat ik niets zal doen of nalaten waardoor het welzijn van ambtenaren of bestuurders van de gemeente Boxmeer in gevaar komt.’ Wat een gedoe om niets, denkt Van Hest, die niet tekent. Als Van Hest op 15 november op het gemeentehuis moet zijn, blijkt dat het de gemeente menens is. Alice van Hest: ‘‘‘Punt van orde!”, zei het hoofd van een afdeling. “Mevrouw Van Hest moet eerst een verklaring ondertekenen en haar excuses aanbieden.” Ik was met mijn cliënt voor iets anders in het gemeentehuis, dus dat ging ik echt niet doen. Nee, eerst ondertekenen. “Dat doe ik echt niet.” “Dan bellen we de politie.” Ik wist niet wat mij overkwam. Het was doodstil. “Bel de politie maar”, zei ik. Mijn cliënt zei: “Laten we gaan, want anders word je in de handboeien afgevoerd.” Ik wilde geen stampij maken en we zijn vertrokken.’

Hyperventileren
De gemeente blijft daadkrachtig, want Van Hest ontvangt onmiddellijk een nieuwe brief. Ze is voor onbepaalde tijd niet welkom in het gemeentehuis en voor onbepaalde tijd mag ze ook niet met de gemeente communiceren. ‘Ik mocht niet mailen, niet bellen – niets. Ik had een nieuw rijbewijs nodig, maar dat kon ik niet aanvragen; de riolering was verstopt en daar moest iemand anders over bellen.’

Van Hest vraagt bij de rechtbank om een voorlopige voorziening om het toegangsverbod van tafel te krijgen. Dat gebeurt prompt, maar Van Hest knapt er niet van op. ‘Als ik het gemeentehuis binnenstapte, begon ik te hyperventileren.’ Maar gelukkig, Alice en haar echtgenoot Henk mogen bij de burgemeester langskomen, maar dat ‘sofagesprek’ leidt tot niets. Het college van Boxmeer wil de advocatenkosten niet betalen en Alice van Hest houdt vast aan de bodemprocedure.

Zwaarste straf
Hadden de advocaat en de gemeentevertegenwoordiger het aanbod van de juriste uit Overloon maar geaccepteerd. Het had misschien wat gekost, maar het had de gemeente Boxmeer wel een publieke schrobbering gescheeld. Die eraan zat te komen en er bij vonnis op 7 februari ook kwam. Alice van Hest is volgens het agressieprotocol van Boxmeer agressief geweest, aldus de civiele rechter, maar de gemeente heeft zich vervolgens niet aan zijn eigen agressieprotocol gehouden door Van Hest meteen de zwaarste straf op te leggen. Daarmee heeft de gemeente volgens de rechtbank onrechtmatig gehandeld. Aldus bepaalt de rechter dat de gemeente het toegangsverbod moet opheffen en dat ze de schade die Van Hest heeft geleden moet vergoeden. Op 7 maart staat de zaak weer op de rol. Dan bepaalt de rechtbank hoeveel Boxmeer moet betalen.

Onevenredig zwaar
De gemeente Boxmeer laat in een reactie weten: ‘‘Hoewel de rechter vond dat de uiting van mevrouw Van Hest niet paste bij haar professie, betreuren wij de gang van zaken en dat het zover is gekomen. Zij is overigens alweer bijna een jaar welkom in het gemeentehuis. We hebben onze werkwijze aangepast zodat alle stappen in het agressieprotocol worden doorlopen en een maatregel niet onevenredig zwaar is.’

Lees het volledige interview in Binnenlands Bestuur nr. 4 van deze week (inlog)