That’s the Spirit!

De nieuwe publiekslieveling voor organisatieontwikkeling is te vinden in Amsterdam Zuid. Daar bevindt zich namelijk de hoofdvestiging van een organisatie waar in veranderkundig opzicht zo’n beetje álles aan klopt. Spirit Jeugdzorg. Hun verhaal – zo zeggen ze er zelf gelukkig meteen bij – is er geen één van ‘copy paste en dan klopt het ook allemaal bij u in de toko’. Ze dóén gewoon dingen die heel erg passen bij de doelgroep waar hun werk zich op richt. De jeugd van tegenwoordig. En juist dát maakt deze organisatie zo effectief en hun verhaal zo aanstekelijk.

Deze column zou er weleens toe kunnen leiden dat er voorlopig geen ambtenaar meer naar Hollands Kroon afreist. Dit lichtende overheidsvoorbeeld van ‘anders organiseren’ gaat 99% zeker naar de (Hollands ;-) kroon gestoken worden! Het begint bij Spirit allemaal met de vraag wat de kernactiviteit van een jongere nu eigenlijk is? En één ding kun je daarop met zekerheid antwoorden: jongeren zijn voortdurend aan het bewegen.

En dat is dus precies wat Spirit als organisatie ook doet. Meestal zonder een van te voren vastgelegd plan of vooraf uitgestippeld proces. Maar mét een groot professioneel besef en veel handelingsvrijheid voor de medewerkers. Spirit is gewoonweg steeds aan het bewegen naar daar, waar ze het meest nodig is. Maar ook is ze voortdurend in beweging met de vraag hoe ze dan dáár het meeste effect bereikt. Hierover wordt in deze organisatie niet langdurig met elkaar gepraat. Men dóét gewoonweg het beste idee en reflecteert vervolgens op de uitkomsten ervan. Via het intranet – een mix van LinkedIn en Facebook functionaliteiten – worden de geleerde lessen met elkaar gedeeld en onderling bekritiseerd.

Bij Spirit gebruikt men trouwens nauwelijks het woord ‘kritiek’. Eerder spreekt men van ‘reacties op acties’ en van ‘signalen om te verbeteren’. En precies zó reageerde ook het bestuur van Spirit toen medewerkers enige tijd geleden kritische geluiden uitten. Die medewerkers zijn de laatste jaren zo zelfsturend geworden, dat ze nut en noodzaak van de grotere organisatie niet meer voelden. Menig bestuurder zou bij zo’n signaal vertwijfeld de handen in het haar steken. Zo niet de frontvrouw van deze club. Zonder vooropgezet plan maar mét die kenmerkende Spirit-doeners-mentaliteit, is zij met alles en iedereen gaan praten. Zowel intern als extern. En al snel ontstond in die gesprekken bij medewerkers zélf de behoefte om de basiswaarden van Spirit opnieuw te definiëren. Aldus geschiedde. Uiteraard op z’n Spirits. Niet oeverloos praten maar samen (letterlijk) een beeld neerzetten waarin de organisatie weer wordt herkend.

En zo is Spirit dus nu ‘een zwerm vogels’ geworden die in wisselende formatie rondvliegt. Aansprekend beeld of niet; het is uit het hart van de organisatie opgetekend en dús sterk! En elke ‘organisatiedokter’ likt hier de veranderkundige vingers bij af. Power to the people in volle glorie en dan toch met z’n allen de juiste kanten op vliegen.

Tja, is er dan helemaal niks op dit verhaal af te dingen? Nou, dat zou dan alleen dat ene vogeltje zijn dat niet in de zwerm meer meevliegt. Omdat het moe is van al het bewegen of gewoon niet zo van de voortdurende beweging is. En ook dat mag er zijn. Hoe het ermee afloopt weet ik niet. Maar mijn vermoeden is dat het ook daarmee wel goed komt. Dat is hier nu eenmaal de spirit.

Melissa Schouman (programmamanager leren & ontwikkelen bij de Amsterdamse School)