'Weigergemeenten mogen aan de schandpaal'

Een financiële korting, eventueel aan de schandpaal. De Vlaardingse burgemeester Bert Wijbenga vindt dat gemeenten die geen of onvoldoende statushouders plaatsen, de consequenties moeten voelen.

Streng

Wijbenga reageert op burgemeester Hubert Bruls, voorzitter van het Veiligheidsberaad, die een klemmende oproep deed aan gemeenten die niet meewerken aan noodopvang van asielzoekers en geen of onvoldoende statushouders plaatsen. ‘Bruls’ oproep was aan een te grote groep en veel verkeerden’, aldus Wijbenga. ‘Het stoort mij dat we niet streng de gemeenten en bestuurders aanspreken die het betreft. Een ergernis die ik en veel andere burgemeesters voelen.’

Paniekvoetbal

Weigergemeenten mogen wat hem betreft op een publieke ‘schaamlijst’ komen. ‘Als zij zich de afgelopen anderhalf jaar meer hadden ingespannen, was er nu geen tekort aan plaatsen’, beweert hij. ‘Het deplorabele heen en weer-schuiven van mensen en verantwoordelijkheden is een soort paniekvoetbal.’

Excuus

Als het aan Wijbenga lag, zouden tekortschietende gemeenten niet wegkomen met het excuus dat er onvoldoende woningen voorhanden zijn. ‘Iedere gemeente heeft een mutatiegraad in woningen.’ Met andere woorden: er is altijd beweging in de sociale huurvoorraad. ‘Als alle gemeenten hun taakstelling op tijd en volledig hadden ingevuld, hadden we dit hele probleem niet gehad. Gewoon de mensen die aan jou zijn toegewezen opvangen en de inburgering starten.’

Niet fraai

De manier waarop Utrecht het oploste – gedurende vier weken alle vrijkomende woningen naar statushouders – was naar zijn idee ‘niet fraai’, maar heeft gewerkt. Een betere oplossing, volgens Wijbenga: ‘Met de woningcorporaties zorgen dat 6 of 12 procent, of in het licht van de huidige crisis misschien zelfs 18 procent van de vrijkomende woningen beschikbaar komt voor statushouders.’

Dreiging

Weigergemeenten mogen hard op hun verantwoordelijkheden worden aangesproken en rijk en provincie moeten daaraan consequenties verbinden. Bijvoorbeeld door ze een deadline van drie maanden te stellen en te korten op hun uitkering, of een andere maatregel. De provinciale overheid als toezichthouder is naar zijn mening veel te voorzichtig. ‘Terwijl bekend is dat gemeenten het zeer vervelend vinden als de provincie ze aanpakt. Alleen al de dreiging met maatregelen zal naar mijn verwachting 90 procent van de gemeenten aanzetten tot de gewenste actie. Zij kunnen dan ook hun gemeenteraad vertellen: dit is onze opdracht en als we ons daar niet aan houden gebeurt er dit.’ 

Wanprestatie

De Vlaardingse burgemeester – die tot 2021 nog VVD-wethouder was in Rotterdam – vindt het wanprestatie dat er nog geen tweede aanmeldcentrum naast Ter Apel is gerealiseerd. ‘Dat het centrum te klein is voor pieken, weten we al lang. Ongelooflijk toch dat Nederland met zoveel geld, zoveel organisaties en bedrijven en een leger dat in korte tijd van alles van de grond krijgt, niet in staat is een tweede aanmeldcentrum gereed te hebben?’

Uitzetten

Wijbenga wijst ook naar minister-president Rutte, die geen ‘Chefsache’ heeft gemaakt van de uitzetting van de zogeheten ‘veiligelanders’. ‘Een groep van duizend tot tweeduizend vervelende jongemannen die hier niet horen en alsmaar niet uitgezet worden.’ Het verweer dat die meestal niet uitgezet kúnnen worden, omdat het land van herkomst weigert ze terug te nemen, schuift hij terzijde.

Marokko

‘Ankie Broekers [voormalig staatssecretaris voor asielzaken, red.] heeft dat geprobeerd, maar is ernstig beledigd door Marokko’, aldus Wijbenga. ‘De minister van Buitenlandse Zaken heeft daar vervolgens geen opvolging aan gegeven en de premier evenmin. Hij zélf moet de verantwoordelijkheid nemen om deze kwestie op te lossen.’ Wijbenga’s eigen partij, de VVD, pleitte voor strafmaatregelen, zoals intrekking van investeringsgelden en visa. Wijbenga: ‘We zijn de risee in de internationale verhoudingen. Rutte moet eigenlijk morgen in Marokko zijn om het te regelen.’