Thuiswerkende prostituees de illegaliteit in gedrukt

Thuiswerkende prostituees worden door gemeenten vaak onterecht aangemerkt als prostitutiebedrijf. Lokale verordeningen zijn meer gericht op volumebeheersing dan op de verbetering van de positie van sekswerkers.

Vergunning

‘Een sekswerker die alléén werkt, valt niet onder de definitie van artikel 151a van de Gemeentewet. Alleen voor bedrijfsmatige exploitatie van sekswerk is een vergunning nodig, en daar is een derde voor nodig. Iemand kán zichzelf niet exploiteren’, zegt Rodney Haan, criminoloog en adviseur prostitutiebeleid bij het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV).

Internet

Zeer bij de tijd is de lokale kijk op sekswerk niet, merkt Haan op. ‘Prostitutie wordt op een andere manier aangeboden, vaak via het internet. En er zijn steeds minder vergunde plekken en minder ondernemers met een bordeel of privéclub. Veel sekswerkers willen thuis aan de slag, net als andere zzp’ers.’

Andere bril

Een prostituee die in zijn of haar woning klanten ontvangt is dus feitelijk niet anders dan een nagelstyliste met studio aan huis, of een tekstschrijver die vanaf zolder opereert. Maar naar prostitutie wordt met een andere bril gekeken. ‘Commerciële seks maakt mensen nerveus, ook raadsleden en bestuurders’, weet Haan. In bijna geen enkele gemeente staat de lokale regelgeving dit toe.

Bijna een verbod

Iedere gemeente houdt er verder eigen criteria op na, wat voor sekswerkers veel onzekerheid schept of prostitutie vanuit huis mag of niet. In de praktijk kunnen gemeenten het prostitutie- of aanverwante ondernemingen nu zo moeilijk maken, dat het op een verbod neerkomt, zegt Roos Schippers, escort en activiste.

Ontmoediging

In haar woonplaats Den Haag voert de gemeente naar haar zeggen een ontmoedigingsbeleid, met complexe regels. ‘Op dit moment een vergunning verkrijgen voor werk in eigen beheer lukt per definitie niet’, zegt ze. ‘Dat geldt ook voor sekswerkers die hun zaakjes goed voor elkaar hebben, met een inschrijving bij de kamer van Koophandel en de Belastingdienst.’

Nieuwe wet

Gemeenten zijn in afwachting van de Wet regulering sekswerk (Wrs). Die moet mensenhandel en uitbuiting tegengaan, de positie van sekswerkers verbeteren en het stigma op sekswerk verkleinen. De wet omvat onder meer een registratieplicht, in een landelijke database. Dat zal ertoe leiden dat juist meer sekswerkers de illegaliteit in duiken, denkt Hadeline Vorselaars, specialist Veiligheid en Mensenhandel bij de gemeente Tilburg. Naar haar mening is vooral belangrijk dat er een goed vangnet is voor sekswerkers die dat nodig hebben of willen uitstappen. Haar gemeente wil het hen niet onnodig moeilijk maken en koos voor beleid dat aansluit bij de praktijk en beoogt de positie van sekswerkers te verbeteren. Ook Lelystad, Assen en Arnhem doen dat.

Bezwaren

Criminoloog Haan betwijfelt of de Wrs het in de voorgestelde vorm gaat halen. ‘De Tweede Kamer is misschien haalbare kaart, door de coalitieafspraken.’ Maar dat de Eerste Kamer zonder slag of stoot over de streep gaat, ziet hij niet meteen gebeuren. Onder meer doordat het kabinet nauwelijks tegemoet is gekomen aan bezwaren van de Raad van State met betrekking tot privacy.