Geen noodsteun voor opting-in sekswerker

Sekswerkers die via de opting-in regeling werken én sekswerkers die EU-onderdanen zijn, maar niet als zzp'er of werknemer werken, komen niet in aanmerking voor noodsteun. Zij kunnen, enkel als zij voldoen aan de gestelde voorwaarden, aanspraak maken op een bijstandsuitkering. Dat antwoordt Ankie Broekers-Knol, staatssecretaris van Justitie en Veiligheid op Kamervragen van de PvdA en de ChristenUnie.

Bijstand onder voorwaarden
De staatssecretaris wijst erop dat sekswerkers die als zzp’er werken mogelijk in aanmerking komen voor de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo), als zij aan de regels voldoen, werknemers met een arbeidscontract mogelijk voor een ww-uitkering en werkgevers wellicht voor de Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW). Maar sekswerkers die onder de opting-in regeling vallen én sekswerkers die EU-onderdanen zijn (en niet als zzp’er werken of geen werknemer zijn), hebben enkel recht op een bijstandsuitkering als zij aan de voorwaarden voor algemene bijstand voldoen. Voor EU-burgers is dit onder meer afhankelijk van de duur van het verblijf in Nederland en de kans op werk. ‘Hiermee wordt een onredelijk beroep op het sociale zekerheidsstelsel van het gastland voorkomen’, aldus Broekers-Knol.

Knelpunten in uitvoering financiële regelingen
Onder meer de gemeenten Amsterdam en Groningen hebben zich al bereid getoond om sekswerkers die tussen wal en schip vallen financieel te willen ondersteunen, maar zij ervaren problemen in de uitvoering. Volgens Broekers-Knol hebben gemeenten een financieel vangnet en noodopvang voor doelgroepen die getroffen zijn door de coronacrisis, waaronder sekswerkers. ‘Het ministerie van SZW is in contact met VNG, Divosa en gemeenten, ook met Amsterdam en Groningen, over mogelijke knelpunten in de uitvoering van de financiële regelingen in het kader van de coronacrisis en het wegnemen daarvan.’

Gemeenten tegemoetkomen
Met het verbod op contactberoepen in de modelnoodverordening van het Veiligheidsberaad onder de arm kunnen alle gemeenten bestuurlijk toezicht houden op seksinrichtingen, prostitutie en sekswerk als contactberoep, aldus Broekers-Knol. ‘Daarnaast ben ik in contact met de VNG om te bezien hoe wij gezamenlijk gemeenten waar nodig kunnen bewegen sekswerkers die problemen ondervinden door het coronavirus, tegemoet te komen én om gemeenten alert te maken op de handhaving van de noodverordening en wat dat betekent voor sekswerkers.’ Belangenorganisaties en het online platform Kinky adviseren sekswerkers om op afstand te werken via de webcam. ‘Verder blijft er, net zoals altijd, bij politie, gemeenten en hulpverleningsorganisaties aandacht voor signalen van seksuele uitbuiting.’

Platforms niet verplicht fysieke diensten te voorkomen
Waar PvdA-Kamerlid Attje Kuiken wijst op een recente drastische toename van het aantal aanbieders en bezoekers van websites zoals Kinky, leert navraag bij de website door de staatssecretaris dat er ‘in het kader van de coronacrisis’ een drastische daling is in aantal adverteerders en aantal bezoekers van de website. Veel adverteerders laten volgens Kinky advertenties online staan om na de crisis onder de aandacht te blijven, maar niet om echt fysieke afspraken te maken. ‘Tevens merk ik op dat platforms hun verantwoordelijkheid nemen door waarschuwingen te plaatsen, het alternatief van webcam-seks aan te bieden of door rubrieken voor fysieke afspraken geheel te sluiten.’ Broekers-Knol raad het af om de platforms te verplichten om te voorkomen dat sekswerkers fysieke diensten aanbieden. ‘Dit zou ervoor kunnen zorgen dat sekswerkers nog verder uit het zicht raken, wat het toezichthouden bemoeilijkt en risico’s op uitbuiting en geweld vergroot.’

Alert blijven op uitbuiting
Wel deelt de staatssecretaris de zorg dat er sprake kan zijn van economische of fysieke dwang voor sekswerkers om zich ook tijdens de coronacrisis beschikbaar te stellen. Het is daarom belangrijk dat zij gebruik maken van reguliere en noodvoorzieningen en voldoende ondersteuning krijgen, vindt ze. ‘Ik zie dat in veel gemeenten met een concentratie van prostitutie het prostitutiemaatschappelijk werk en andere hulpverleningsorganisaties hard werken om hen te helpen bij het aanvragen van noodvoorzieningen. Daarbij is het belangrijk dat politie en gemeenten alert blijven op signalen van uitbuiting.’

Uitstappers ondersteunen
Net als Kamerleden Van der Graaf en Bruins van de ChristenUnie deelt de staatssecretaris het doel om mensen die uit de prostitutie willen stappen te ondersteunen. ‘Daarom is de Rups (Regeling Uitstapprogramma’s Prostitutie)-regeling ingevoerd. Na afloop van de coronacrisis zal ik bezien of door de crisis een grotere behoefte bestaat aan ondersteuning bij duurzaam uitstappen en of bestaande programma’s voldoende middelen hebben om in een eventuele grotere behoefte te voorzien.’ Ze heeft bij Rups-organisaties een uitvraag gedaan naar hulpvragen die zij sinds het begin van de coronacrisis ontvangen en wat de aard is van deze vragen. ‘Indien hieruit nu al blijkt dat er een significante toename is van behoefte aan uitstapbegeleiding vanwege de coronacrisis, zal ik bezien hoe hieraan tegemoet zou kunnen worden gekomen.’