Integriteitsschendingen bij omgevingsdienst

Een omgevingsdienst heeft meerdere keren wet- en regelgeving geschonden bij de inhuur van externe medewerkers tijdens de opbouw van de organisatie. Ook was er bij de dienst sprake van belangenverstrengeling en werd het eigen integriteitsbeleid niet nageleefd. Dit blijkt uit een misstandonderzoek van het Huis voor Klokkenluiders dat op 6 juli 2022 was ingesteld en zich richtte op de vermoede misstand bij de inhuur in de periode 2020 tot en met 2022.

Provisie voor externen

Uit het onderzoek blijkt dat de Aanbestedingswet 2012 en het eigen inkoopbeleid zijn niet goed toegepast door de omgevingsdienst, een samenwerkingsverband van meerdere gemeenten en een provincie (die niet bij name is genoemd door het Huis voor Klokkenluiders, WB). Meermaals werden eigen integriteitsvoorschriften geschonden. Hierdoor was lange tijd niemand op de hoogte van de nevenfuncties van ingehuurde medewerkers. Bovendien ontvingen deze externe medewerkers via een verdienmodel provisie voor nieuwe voorgedragen externen uit hun eigen netwerkorganisatie van zzp’ers.

Dienst 'in opbouw'

De omgevingsdienst wijt de onzorgvuldige omgang met wet- en regelgeving aan het feit dat de dienst en zijn bedrijfsbureau de afgelopen jaren in opbouw waren, schrijft het Huis voor Klokkenluiders. Het vergde volgens de omgevingsdienst veel inspanning om aan de verwachtingen van de deelnemende gemeenten en provincie te kunnen voldoen, met de beperkte middelen die voorhanden waren. ‘We zien vaker bij organisaties die in een opstartfase, reorganisatie of ander verandertraject zitten dat integriteit nauwelijks aandacht krijgt’, zegt Wilbert Tomesen, voorzitter van het Huis voor Klokkenluiders.

Integriteit is geen luxe

‘Integriteit, werken volgens regels, is echter geen luxe die soms wel en soms niet van pas komt’, stelt Tomesen. ‘Zij zou één van de meest wezenlijke onderdelen ervan moeten zijn. Afspraken over integriteit worden juist gemaakt om misstanden te voorkomen. Bovendien weegt het hier extra zwaar dat een omgevingsdienst zelf toezichthoudende en handhavende taken heeft.’ Het Huis voor Klokkenluiders heeft via zijn wettelijke bevoegdheid de dienst aanbevolen om binnen zes maanden maatregelen te treffen om de externe inhuur, intern toezicht op naleving van de integriteits- en inhuuregels, en het integriteitsbewustzijn te verbeteren. De omgevingsdienst heeft toegezegd dit te gaan doen.