‘Dit is geen PVV-beleid’

‘Ik wil zoeken naar verbinding in plaats van polarisatie’, zegt de beoogd minister van Justitie van Veiligheid David van Weel (VVD) op een gegeven moment tijdens de hoorzitting met de Tweede Kamer. Hij zegt in gesprek te gaan met lokale overheden over het demonstratierecht en dat hij aanspreekbaar zal zijn voor ambtenaren en hij hen ook zal verdedigen ‘waar zij dat zelf niet kunnen’.

'Ik vind niets'

Natuurlijk stellen veel oppositiepartijen veel vragen aan beoogd staatssecretaris Ingrid Coenradie, voormalig fractievoorzitter van Leefbaar Rotterdam die namens de PVV op Justitie en Veiligheid mag plaatsnemen, over of zij al de omvolkingstheorie al dan niet aanhangt. Coenradie heeft besloten daar ‘niets’ van te vinden. Daarmee steunt zij haar PVV-medebewindslieden in ieder geval niet, maar duidelijk afstand van de complottheorie neemt zij ook niet. Overigens doen haar collega’s op Justitie en Veiligheid er wel duidelijk afstand van. Zowel de beoogd minister van Justitie David van Weel als beoogd staatssecretaris rechtsbescherming Teun Struycken die door NSC naar voren is geschoven, maar vanwege de wens van Pieter Omtzigt een extraparlementair kabinet te vormen met ministers 'van buiten', geen lid is geworden van deze partij.

Ongelukkig en verwerpelijk

Die noemt de complottheorie zelfs ‘extra problematisch’. ‘Deze is niet los te zien van geweld en zelfs een rassenoorlog’, citeert hij de veiligheidsdiensten over deze ‘concrete dreiging’. Deze term is ‘riskant’ en moeten we niet gebruiken. 'Hij is ongelukkig en verwerpelijk. Mijn advies aan anderen is ook om deze term niet te gebruiken.’ Natuurlijk kunnen mensen wel zorgen uiten over demografische veranderingen, vindt hij. ‘Daar kun je en moet je over spreken. Maar dat mag je niet koppelen aan die term. Dat zet het debat op een verkeerd spoor.’

Lage tolerantiegrens

Ook van Weel werpt de eerdere uitspraak van zijn aanstaande PVV-collega Marjolein Faber hierover ‘verre van zich’. Hij zegt artikel 2.20 BW, dat de mogelijkheid biedt om rechtspersonen te verbieden die in strijd handelen met de openbare orde, te ondersteunen. ‘Ik hanteer een bijzonder lage tolerantiegrens voor de omvolkingstheorie. Wij verwachten dat iedereen zich aan de basislijn houdt.’

'Verbinding' is leidraad

Van Weel heeft dertig jaar ervaring met de onderwerpen veiligheid en de internationale rechtsorde en is afkomstig van de NAVO, waar hij assistent was van secretaris-generaal Jens Stoltenberg. Hij ontbeert nog juridische kennis, dus belooft hij zijn ‘huiswerk’ de komende tijd te doen. Maar hij wijst er ook op dat hij niet de enige ‘niet-jurist’ is op het ministerie. Van Weel wil ‘verbinding’ de leidraad van zijn ministerschap laten zijn. En die verbinding wil hij ook leggen met de decentrale overheden, zoals burgemeesters en wethouders.

Recalcitrante gezagsdragers

Meer specifiek wordt daarnaar gevraagd door JA21-Kamerlid Joost Eerdmans die wil weten hoe Van Weel ‘gezag’ wil gaan uitoefenen, ‘aangezien zijn voorganger enige moeite had met het gezag jegens de burgemeester van Amsterdam’. ‘Hoe staat u in de discussie over landelijk gezag ten opzichte van recalcitrante gezagsdragers?’ Volgens Van Weel is er altijd een ‘gezonde spanning’ op de verhouding tussen landelijke en lokale bevoegdheden en komt dat samen in het demonstratierecht. ‘Daar gaan wij dan het gesprek met elkaar over aan. Er staan richtlijnen in het hoofdlijnenakkoord, maar we zullen het samen moeten doen in de uitwerking.’

Geen PVV-beleid

Het is ook Eerdmans die een vraag stelt over ambtenaren op het ministerie en wat de minister gaat doen als die zeggen: wij voeren geen PVV-beleid uit. Van Weel is hierover duidelijk. ‘Ik zal zeggen: het is geen PVV-beleid. Het zijn afspraken die door vier partijen zijn gemaakt. Dat zou mijn boodschap zijn.’ Van Weel maakt ook nogmaals duidelijk te willen zoeken naar verbinding in plaats van naar polarisatie. Op een vraag van D66-Kamerlid Hanneke van der Werf of hij onafhankelijke rechters zal verdedigen, aangezien die zo nu en dan in twijfel worden getrokken door een partij in de coalitie, zegt Van Weel dat zelfs breder te trekken. ‘Ik ben aanspreekbaar, ook voor ambtenaren. Ik zal hen verdedigen waar zij dat zelf niet kunnen. Mijn antwoord is dus ja, ik verdedig rechters en breder.’