Ontslag om FVD-kandidatuur herroepen

Publiekrechtelijk samenwerkingsverband Orionis in Zeeland heeft onjuist gehandeld door een medewerker te ontslaan vanwege haar FVD-signatuur. Dat heeft de Rechtbank Zeeland-West-Brabant bepaald. Orionis diende een verzoek in om het dienstverband van de vrouw op te zeggen vanwege uitlatingen die zij deed op X, alsmede haar kandidaat-raadslidmaatschap voor de Middelburgse FVD. De rechterlijke uitspraak is in dezelfde week dat de lokale FVD-fractie met stevige kritieken kwam aan het adres van het samenwerkingsverband geopenbaard.

Samenwerkingsverband

Orionis Walcheren is een gemeenschappelijke regeling van de gemeenten Middelburg, Veere en Vlissingen. Via Orionis regelen de drie gemeenten onder andere de uitvoering van de Participatiewet, schuldhulp en minimabeleid. Ook heeft Orionis een groot werkleerbedrijf. Daarin werken bijstandsgerechtigden en worden ze begeleid richting een reguliere baan.

Misstanden

Forum voor Democratie heeft ernstige misstanden geconstateerd bij dat werkleerbedrijf, zo meldde de Provinciale Zeeuwse Courant een week geleden. Martin Bos, fractievoorzitter in Middelburg en tevens Statenlid voor de Zeeuwse tak van de partij, liet aan de provinciale media weten dat hij met 37 (oud-)medewerkers heeft gesproken. ‘Daarom spreek ik ook over ‘ernstige misstanden’. Natuurlijk gaat het altijd om individuele verhalen, maar ik denk daarin wel een samenhang te zien.’

Angstcultuur

Er zou sprake zijn van pesten, intimidatie en een angstcultuur. ‘Dat uit zich in ontslag op staande voet of het dreigen met ontslag voor mensen die aan de bel trekken. Dat leidt dan weer tot een angstcultuur. Daar ligt duidelijk een relatie’, zei Bos. Orionis en het gemeentebestuur reageerden (nog) niet op vragen van de regionale pers.

Conflict

De vete tussen FVD en Orionis krijgt een nieuwe wending. De Rechtbank Zeeland-West-Brabant publiceerde vrijdag jongstleden namelijk een uitspraak in een zaak tussen een lid van de Middelburgse FVD en Orionis. Hoewel de uitspraak, en dus ook de politieke partij, in het vonnis is geanonimiseerd staan er teksten in die kunnen worden herleid naar iemand die voor FVD op de kieslijst stond. De uitspraak is al van anderhalf jaar geleden, maar is pas nu openbaar gemaakt.

Ontslag

In de zaak stond het ontslag van het kandidaat-raadslid ter discussie. Uit de stukken blijkt dat Orionis haar dienstverband wilde beëindigen wegens haar uitingen op X, haar kandidaat-raadslidmaatschap bij FVD, en het feit dat zij leugenachtige verklaringen hierover zou hebben afgelegd. Ook meldde zij zich op een gegeven moment ziek, maar was via sociale media te zien dat zij wel naar politieke bijeenkomsten ging.

Gesprekken met HR

‘Ze twittert veel. Dat lezen collega’s en ze vinden het vreemd dat ze veel kan twitteren maar niet kan werken’, zegt een HR-medewerker erover in een gesprek met de ambtenaar en haar leidinggevenden. Dat gesprek werd door de FVD’er stiekem opgenomen. ‘Tevens gaat het over de inhoud van vooral de twitterberichten. Deze worden soms als schokkend of aanstootgevend ervaren.’

Coronabeleid

Die inhoud betreft vooral kritiek op het coronabeleid, maar volgens de werkgever ook berichten die als discriminerend kunnen worden ervaren. ‘Uw belastinggeld gaat naar Afghanistan’, schreef ze. En ‘kutkabinet’, maar ook ‘vecht mee tegen de totalitaire controlestaat, en ‘de leugens zijn: dat corona erg gevaarlijk is’. Daarnaast plaatste ze een bericht waarin ze de gemeenteraad van Veere, één van de drie opdrachtgevers van Orionis, betichtte van achterkamertjespolitiek.

Klacht van externe

Voor Orionis gingen deze uitlatingen veel te ver, blijkt uit de stukken waarover de rechtbank beschikt. Ze staan voor de organisatie haaks op haar eigen waarden, daarom kreeg de werknemer na nog een gesprek een officiële waarschuwing en werd ze uiteindelijk geschorst. Dit ook nadat iemand over de X-berichten een klacht indiende bij Orionis. Die persoon schreef onder andere: ‘(…)daarbij roept het bij mij de vraag op in hoeverre haar ideeën doorwerken op de manier waarop ze met de klanten van Orionis omgaat. Deze zijn namelijk van haar afhankelijk.’

'Ik ben geen racist'

De FVD’er was zeer ontsteld over haar schorsing, blijkt een gespreksverslag van Orionis. ‘Ik heb dit nooit gewild, ik vind mijn werk heel erg fijn. En nu mag ik dat gewoon niet meer doen. Ik word behandeld als een of andere fucking racist. Ik ben geen racist, geen leugenaar, of wat de fuck nog meer’, zei ze tegen HR en haar manager. Toch besloot Orionis in te zetten op ontslag. Mede omdat zij afspraken die over de kwestie waren gemaakt volgens Orionis niet naleefde. De ambtenaar meldde zich uiteindelijk ziek.

FVD wil Orionis opheffen

Kort daarna bleek dat zij zich verkiesbaar had gesteld voor de gemeenteraadsverkiezingen. Ook dit schoot in het verkeerde keelgat bij haar managers, met name vanwege de partijkeuze: in het verkiezingsprogramma van Forum voor Democratie Middelburg wordt namelijk opgeroepen tot het in zijn geheel opheffen van Orionis. De organisatie dreigde daarom per brief met ontslag op staande voet en verzocht de kantonrechter de arbeidsovereenkomst te ontbinden.

Rechter fluit organisatie terug

Maar daar ging de rechter niet in mee, zo blijkt uit het vonnis. Hoewel Orionis van mening is dat er alles tezamen sprake is van ernstige wanprestatie is daarvan volgens de rechtbank geen sprake. Orionis zei bijvoorbeeld dat in de arbeidsovereenkomst staat dat iemand niet zomaar nevenwerkzaamheden mag aannemen. Maar het passief kiesrecht waar de ambtenaar zich op beroept weegt veel zwaarder. Van een gerechtvaardigde inperking van dit grondrecht is volgens de rechtbank geen sprake.

Werkgever heeft geen argumenten

Het klopt volgens de rechter wel dat de FVD’er haar kandidatuur niet tijdig heeft gemeld. Maar dat is onvoldoende om te zeggen dat het niet toelaatbaar is. Dat FVD Orionis wil ontmantelen is volgens de rechter ook geen argument. ‘Dat FvD in Middelburg als lokale politieke partij bepleit dat de uitvoering van de sociale wetgeving bij de gemeenten zelf komt te liggen, is ook niet strijdig met de doelstelling van Orionis. Orionis heeft immers als openbaar lichaam tot taak om de sociale wetgeving krachtens de gemeenschappelijke regeling ten behoeve van de gemeenten. Het bestaan en de instandhouding van Orionis als openbaar lichaam is geen doel op zich.’

Berichten niet dusdanig erg

Wat betreft de berichten op X is de rechtbank van mening dat deze niet dusdanig erg zijn dat ze een ontslag rechtvaardigen. Ze hebben ook geen betrekking op zaken die met Orionis te maken hebben. ‘Orionis kan niet worden gevolgd in haar stelling dat het functioneren van Orionis in redelijkheid niet is verzekerd omdat werknemer met haar tweets de bestrijding van het coronavirus en daarmee de volksgezondheid in gevaar brengt. Als openbare dienst moet Orionis in staat zijn om met spanningen en complicaties als gevolg van de uitoefening van grondrechten door haar ambtenaren om te kunnen gaan.’

Claims afgewezen

De officiële waarschuwing die de FVD’er van haar werkgever kreeg was dan ook niet terecht, concludeert de rechter. Orionis moest haar na de uitspraak binnen twee weken weer werk aanbieden. Overigens diende de FVD'er zelf een tegeneis in: een vergoeding van bijna 150 duizend euro als zij inderdaad ontslagen zou worden, en een bedrag van ruim 13 duizend euro aan advocaatkosten. Ook die eisen zijn door de rechter niet toegekend.

Reactie FVD

Binnenlands Bestuur heeft met de ambtenaar in kwestie gesproken. Volgens haar staat de rechtszaak tussen het FVD-lid en Orionis niet in verband met de misstanden die FVD meldt over het samenwerkingsverband. Ze is nog steeds bij Orionis werkzaam. Fractievoorzitter Bos zegt ook dat het verhaal van deze ambtenaar niet meegenomen is in de gesprekken. Hij laat in een uitgebreide schriftelijke reactie weten van mening te zijn dat het samenwerkingsverband van de FVD’er ‘af wilde’. 

‘Het is overigens zo dat mevrouw (...) zich, tot mijn zeer grote spijt, genoodzaakt voelde haar werkzaamheden voor de Middelburgse raadsfractie van het FVD te staken om de mogelijke schijn van belangenverstrengeling te voorkomen. Daardoor mis ik nu dus wel een waardevol commissielid en men zou voorzichtig kunnen stellen dat Orionis dus toch zijn zin deels heeft doorgedreven.’